2 (2088)

3. Kosmetyczna chemia nieorganiczna

Fosfor jest składnikiem m.in. kwasów nukleinowych, fosforanów adenozyny, koenzymów, fosfolipidów, fosfoaminolipidów. Występuje w kościach, zębach (80%), mięśniach, tkance nerwowej i płynach ustrojowych. W organizmie człowieka (70 kg) znajduje się ok. 780 g P. Niedobór P powoduje upośledzenie mineralizacji kości. Źródłem P są produkty spożywcze zarówno zwierzęce jak i roślinne, np. orzech wioski zawiera 930 mg P w 100 g produktu, orzech laskowy — 810 mg. migdały 800 mg. Przybliżone dzienne zapotrzebowanie na P wyraża się stosunkiem Ca do P: dla ludzi dorosłych wynosi 1:1; dla dzieci i młodzieży 2:1. Dawka dzienna P dla dzieci: 1 — 10 lat 0,8 g, 11-18 lat 1,2 g; dla dorosłych 0.8 g; doza terapeutyczna 0,5-2 g.

Krzem (Si) szare, kruche i twarde ciało stale, o t.t. 1420 C i t.w. 2600 C. Występuje w skorupie ziemskiej (26.95%) w formie piasku, kwarcytu. krzemianów, glino-krzemianów i chalcedonu. Budulec włosów, paznokci i kości: nadaje sprężystość i elastyczność naskórkowi i skórze właściwej. W kosmetyce stosowany wewnętrznie, w postaci biokrzemu lub rozpuszczalnej krzemionki (mieszaniny kwasów ortokrzemowego i metakrzemowego). Stosowany zewnętrznie w postaci pudrów i zasypek zawierających minerały talk. kaolin i bentonit. Krzem przeciwdziała wiotczcmu skóry, przyspiesza proces gojenia, zmniejsza przepuszczalność naczyń włosowatych. Niedobór Si prowadzi do starzenia się skóry, wypadania włosów, próchnicy, paradontozy. krwotoków. Krzem stanowi 0.01% masy naszego ciała, jego największe stężenie obserwuje się w grasicy, nadnerczach i przysadce mózgowej Dawka dzienna Si: 20-50 mg; doza terapeutyczna 10-300 mg. Zawartość Si w organizmie maleje z wiekiem, dlatego uzupełnienie (suple-mcntacja) Si jest jednym z ważniejszych działań leczniczo-kosmctycznych w przypadku osób starszych. W tym zakresie największe znaczenie ma biokr/em.

Biokrzem jest to łatwo przyswajalny krzem występujący w postaci biokompleksów i związków krzemoorganicznych w skrzypie polnym, rdeście ptasim, perzu, po/iewniku. pokrzywie, podbiale pospolitym, słomie owsianej i glonach. Wewnętrznie można dostarczać Si w formie herbaty ziołowej, składającej się z 50 g skrzypu, 50 g poziewmka, 50 g pokrzywy oraz 100 g rdestu ptasiego. Należy stosować I łyżkę ziół na 2 szklanki wody i gotować, az jedna szklanka wody wyparuje (krzemionka jest trudno rozpuszczalna w wodzie). Zewnętrznie stosuje się napar z 2-3 łyżek ziół do przemywania ciała.

Tlen (O) występuje w formach alotropowych. jako tlen atomowy O (nietrwały), tlen cząsteczkowy O: oraz ozon Oj. Trwała jest forma cząsteczkowa Oi. Jest to bezbarwny, bezwonny i bez smaku gaz rozpuszczalny w wodzie (31 mL w I I, w- temp. 20C). Forma skroplona ma t.w. -182,97 C; t.t. tlenu zestalonego wynosi -218,4 C. Tlen zajmuje pierwsze miejsce w składzie procentowym skorupy ziemskiej: woda zawiera 89%(mas.) tlenu, powietrze — 23,14%, atmosfera, hydrosfera i litosfera — łącznic 50%. Jest niezbędny do funkcjonowania organizmów żywych — wdychany tlen zużywany jest do .„spalania" (metabolizmu) substancji pokarmowych. Człowiek zużywa około 0,5 m' tlenu w ciągu doby. dlatego tlen zaliczamy do makroelcmcntów potrzebnych organizmowi w dużych ilościach. W organizmie człowieka (70 kg) znajduje się ok. 45 kg tlenu w postaci wody. węglowodanów, tłuszczów, białek i kwasów nukleinowych.