314 (10)

jego wilgotność, ciśnienie atmosferyczne oraz temperaturę powierzchni wody morskiej.

Znajomość wzniesienia oczu obserwatora oraz stan morza pozwalają dokładniej określić obniżenie widnokręgu. Należy też sprawdzić aktualny stan chronometru. Nieodzowna jest również znajomość kąta drogi po wodzie i prędkości statku. Ponadto przed rozpoczęciem pomiaru należy przygotować odpowiednie formularze usprawniające pomiary wysokości i momentów (tab. 16.2). Zapisy w formularzach muszą być prowadzone czytelnie.

Zawsze przed rozpoczęciem pomiarów trzeba dokładnie oczyścić układ optyczny sekstantu oraz wyostrzyć obraz w lunetce. Serie pomiarów należy przeprowadzać w krótkich odstępach czasu.

Istnieją dwa sposoby wykonywania pomiarów' seryjnych. Pierwszy sposób polega na sprowadzeniu ciała niebieskiego do styczności w jednakowych odstępach czasu. Drugi sposób polega na tym. że czeka się. aż nastąpi styczność ciała z widnokręgiem przy uprzednio nastawionej wysokości. Wysokość stale się zmienia, co I' łub co 2\ Podane sposoby w dużym stopniu pozwalają uniknąć omyłek.

16.1.4. Uwagi praktyczne przy pomiarach wysokości

%

Uwagi te są następujące:    #

1.    Przy dobrej widzialności należy mierzyć wysokość z najwyższego pokładu.

2.    Przy słabym, zamglonym widnokręgu należy mierzyć wysokość z najniższego pokładu, seryjnie.

3.    Należy unikać dodatkowych źródeł ciepła, które działają jak pryzmat, powodując nic wyjaśnioną refrakcję i inne błędy.

4.    Przy silnym kołysaniu bocznym należy dokonywać pomiarów w linii diametralnej na śródokręciu.

5.    Przy przejrzystym powietrzu w okresie ok. 2 dni przed i po pełni Księżyca można z powodzeniem dokonywać obserwacji gwiazd w nocy.

6.    Przy częściowo zachmurzonym niebie w okresach zmierzchów i świtów należy każdorazowo dokonać namiaru kompasowego na obserwowane ciało niebieskie.

16.2. OKREŚLANIE POZYCJI Z TRZECH CIAŁ NIEBIESKICH

-

16.2.1. Uwagi o dokładności pozycji z gwiazd

Z przecięcia się trzech kół pozycyjnych można wyznaczyć pozycję obserwowaną (rys. 16.2). Istnieją poglądy, że pozycja jednoczesna z trzech gwiazd jest wystarcza-. jąco pewną metodą określania pozycji w nawigacji oceanicznej. Jest to jednak dy-

V