31 (157)

Rozdział. 9

podatności na wpływ mediów jest silniejszy, gdy definicja „innych", z którymi się porównujemy, jest szersza czy bardziej ogólna (Cohen i in. 1988) lub gdy owych „innych” społecznie zakwalifikujemy, włączymy do określonej kategorii społecznej, wobec której mamy określone postawy. Taką kategorią mogą być „studenci Kalifornii”, „zwolennicy Labour Party", „głosujący na liberałów" (Davison 1983: Gunther 1991; Duck, Hogg, Terry 1995).

Blok rozszerzający 9d

Spostrzegany wpływ telewizji na decyzje wyborcze różnych elektoratów: kampania prezydencka w Polsce roku 2000

W tygodniu poprzedzającym wybory prezydenckie reprezentacyjnej próbie dorosłych Polaków, którzy deklarowali, że podjęli już decyzję, na kogo będą głosować, zadano następujące pytania:

1.    Jak Pan(i) myśli, w jakim stopniu kampania wyborcza oglądana w telewizji wpłynęła na wybór przez Pana(ią) tego, a nie innego kandydata?

2.    Jak Pan(i) myśli, w jakim stopniu kampania wyborcza pokazywana w telewizji wpłynęła na decyzje wyborcze osób mających zupełnie inne poglądy i preferencje polityczne niż Pan(i)?

3.    Jak Parta(i) zdaniem kampania wyborcza pokazywana w telewizji wpłynęła na osoby, które myślą podobnie jak Pan(i), mają podobne do Pana(i) poglądy i preferencje polityczne?

Kafeteria możliwych odpowiedzi była taka sama dla trzech pytań:

•    wcale nie wpłynęła,

•    w małym stopniu wpłynęła.

•    w dużym stopniu wpłynęła,

•    głównie pod wpływem telewizji pojąłem(am)/podjęli decyzję, kogo poprzeć w wyborach. Kontrolowano także subiektywną ważność wyborów prezydenckich, preferencje

wyborcze (na kogo zamierza respondent głosować) oraz wiek, pleć i poziom wykształcenia respondentów.

Autorką pytań dotyczących oceny wpływu mediów na decyzyje wyborcze jest Krystyna Skarżyńska, a całe badanie przeprowadził Demoskop-lpsos między 5 a 10 października 2000 roku na ogólnopolskiej próbie losowo-kwotowej tysiąca osób, w ramach comiesięcznego cyklu Omnibus. Efekt trzeciej osoby możliwy był do zbadania wśród sześciuset czterdziestu osób, które już zdecydowały, na kogo będą głosować.

Analizy statystyczne wykazały istotny efekt trzeciej osoby: wpływ kampanii telewizyjnej na własne decyzje wyborcze jest oceniany jako wyraźnie słabszy niz spostrzegany wpływ tej kampanii na innych ludzi. Siła tego efektu zależy od zaangażowania respondenta w kwestię, kto wygra wybory, oraz od tego, czy porównuje się on z innymi ludźmi, ale o podobnych poglądach politycznych (my), czy też z przeciwnikami politycznymi (oni) (por. tabela 9.4).

Tabela 9.4. Spostrzegany wpływ telewizji na decyzje wyborcze a ważność wyniku wyborów

	Obiekt wpływu
	|a	my	oni	razem
Nieważne, kto wygra	1,56	2,07	2,17	1.94
Ważne, kto wygra	1.66	2,12	2,39	2,06
Razem	1.61	2,09	2,28	2,00

Źródło: Skarżyńska (2002)

336