31 (421)

Dzięki pazurkom na palcach gekon może wdrapywać się po stromych powierzchniach oraz kopać w podłożu

sze partie drzew i krzewów. Nad ranem wracają z łowów, by ukryć się przed palącymi promieniami słonecznymi i drapieżnikami. Czasami, gdy nie zdążą powrócić do stałych schronień, ukrywają się w przypadkowych zakamarkach kory drzew, dziurach pod kamieniami, wśród korzeni itp.

Na obszarach występowania gekona lamparciego panują zmienne warunki pogodowe. W marcu temperatura waha się w zakresie 22-24°C, natomiast w lipcu sięga aż 40-45°C. W okresie od marca do lipca na zewnątrz wilgotność utrzymuje się na poziomie 23-32%, natomiast w kryjówkach gekonów panuje w miarę stała wilgotność 45-55%. Po upalnym lecie, wczesną jesienią, w okresie monsunów temperatura spada do 28-33°C, a wilgotność wzrasta do 70-80%. W tym okresie gekony lamparcie podczas ciepłych i wilgotnych nocy częściej wychodzą ze swych ukryć i dłużej poza nimi przebywają, nawet w czasie dnia. Na północnych obszarach występowania gatunku od września do marca zimują głęboko ukryte przed wpływem niesprzyjających czynników środowiska, natomiast w południowych, cieplejszych rejonach zasięgu spoczynek zimowy zaczyna się pod koniec listopada lub gekony wcale nie zimują.

Gekony lamparcie to drapieżniki aktywnie polujące na różnego rodzaju bezkręgowce. Ich ofiarami padają owady (sza-rańczaki, gąsienice, chrząszcze), skorpiony i inne pajęczaki, a także stonogi. Dorosłe osobniki dość często zjadają także inne gekony (w tym młode swojego gatunku), węże nitkowate, noworodki gryzoni czy pisklęta. Zazwyczaj atak gekona jest sprowokowany ruchem ofiary, nieruchome zwierzęta są ignorowane podczas polowania.

Jak wspominałem, gekony lamparcie to zwierzęta społeczne, a struktura ich kolonii zmienia się wraz z porą roku. W okresie rozrodczym samce staczają między sobą walki o przewodnictwo i możliwość kopulacji z podległymi samicami. Zwycięski dorosły samiec przegania wszystkich konkurentów, a swe terytorium znaczy wydzieliną gruczołów preanalnych, by oznajmić „kto tu rządzi” i „czyje to włości”. Po okresie godów i składania jaj struktura kolonii ulega konsolidacji i do stada dołączają młode samce oraz inne samice.

Okres aktywności rozrodczej gekonów lamparcich w naturze trwa od marca do lipca. Samce podążają za samicą i próbują ją skłonić do kopulacji. Samiec kąsa partnerkę w okolice karku i intensywnie bada ją mięsistym językiem. Jeżeli ta jest gotowa do przyjęcia partnera, unosi wysoko ciało i ogon nad podłoże i pozwala samcowi zbliżyć jego kloakę do swej. Podczas trwającej około 10 minut kopulacji samiec przytrzymuje partnerkę pyskiem za kark. Po rozdzieleniu partnerzy nie interesują się już sobą. Powtórne kopulacje zdarzają się rzadko. Samica potrafi przetrzymać spermę i wykorzystać ją do zapłodnienia kolejnych jajek bez konieczności spółkowania. W ten sposób może dojść do trzykrotnego złożenia jaj w sezonie rozrodczym pomimo jednego spotkania partnerów. Samica mniej więcej po 20 dniach składa w starannie wybranych bezpiecznych miejscach (pod kamieniami i skałami, wśród korzeni, w norkach itp.) dwa owalne jajka o rozmiarach 33 x 15 mm. Częstym zjawiskiem jest składanie jaj w tym samym miejscu przez kilka samic i to w kolejnych sezonach. Jajka z rozwijającymi się gekonami pozostawione są same sobie. W zależności od temperatury panującej w miejscu złożenia jajek małe „lamparty” wylęgają się mniej więcej po miesiącu. Zauważono, że temperatura inkubacji jaj determinuje płeć. Ogólnie im wyższa ciepłota, tym więcej samców i krótsza inkubacja, w niższej temperaturze rozwój gekonów trwa dłużej i rodzi się większy odsetek samic. O mechanizmach tego zjawiska już niebawem napiszę w kolejnych numerach „Naszego Akwarium”.

Małe gekony lamparcie po wykluciu się stają się często ofiarami swoich rodziców, bo ich drobne, ruchliwe 7-centymetro-we ciałka pobudzają apetyt łowcy dorosłych gekonów. Maluchy odżywiają się drobnymi bezkręgowcami i w sprzyjających warunkach osiągają rozmiary dorosłych osobników po roku. Gekony lamparcie w naturze mają wielu wrogów i często padają ofiarą lisów, szakali, mangust, sów, dzikich kotów, waranów oraz węży. Jak wspominałem, wśród tubylczej ludności gekon lamparci uchodzi za zwierzę jadowite i wskutek tych przesądów jest zabijany. Nazwa bis cobra oznacza młoda kobra’. Niektórzy uznają też gekony za zwierzęta konspirujące z wrogami i zatruwające zbiorniki z cenną wodą pitną. Na szczęście gekony lamparcie zamieszkują głównie tereny niezamieszkałe, więc ich eksterminacja w pobliżu siedzib ludzkich nie zagraża ich przetrwaniu w naturze.

Kończąc ten artykuł, mam nadzieję, że zainteresowałem Czytelników „Naszego Akwarium” biologią najpopularniejszego gekona w terrariach całego świata. W kolejnym artykule opiszę warunki chowu i hodowli tego gatunku, nie zapominając o hodowlanych odmianach barwnych.