322 (23)

Spektroskopia w podczerwieni może również służyć do przeprowadzenia analizy strukturalnej DNA i wielocukrów. W oznaczeniach DNA możliwe jest określenie oddziaływań sąsiednich grup fosforanowych, a w wicłocukrach - identyfikacja wiązań i obecności grup funkcyjnych (na przykład grupy N- .O-acctylowej).

12.3J. Reometria kwasów nukleinowych i białek

Reologia obejmuje zagadnienia dotyczące odkształcenia i przepływu materii, czyli ruchu jednych elementów ośrodka względem innych. W tym rozumieniu przepływ cieczy lepkiej jest jednym ze specjalnych przypadków odkształcenia postaci materii. Oddziaływania występujące w przepływających płynach można charakteryzować. podając naprężenia styczne (r=f*/5) jako funkcję prędkości ścinania (« = dufdr). Wykres zależności r*/(a) nazywa się knywą płynięcia i różnicuje płyny na dwie kategorie: płyny newtonowskie i niencwtonowskie. W ustalonych warunkach temperatury i ciśnienia wykresem dla pierwszej kategorii płynów jest linia prosta przechodząca przez początek układu współrzędnych, dla drugiej zaś - linia prosta nie przechodząca przez początek układu współrzędnych. Wartość ilorazu tfu jest lepkością płynu (77). Zagadnienie właściwości teologicznych krwi opisano w rozdziale 18.6.

Roztwory białek, kwasów nukleinowych i wielocukrów wykazują większy współczynnik lepkości niż rozpuszczalnik. Do scharakteryzowania zmian lepkości rj stosuje się różne rodzaje współczynników lepkości, które są przydatne do celów analitycznych (tabela 12.4).

Tabela 12.4

Rodzaje lepkości stanowiące funkcje współczynników lepkości rozpuszczalnika % i r) roztworu z uwzględnieniem stężenia biopolimeru c

Nazwa	Definicja
lepkośó względna	Itfl* na
Lepkość właściwa	- 1 %
LepkośC gnimczna (lepkośC istotna)	""•jsJKi*^1)]

Upkouf względna i lepkoić \*ła<ciwa są w ielkościami bezwymiarowymi i okre ślają zmianę lepkości roztworu (t\) w porównaniu z lepkością rozpuszczalnika (ffe) lepkość graniczna | r;] oznacza wartość rj^/c przy stężeniu rozpuszczonego skład nika c oraz u zmierzających do zera Eliminowane są w ten sposób wzajemne od działywania między cząsteczkami w roztworze oraz efekt ich deformacji w przepły wic.

322