367

jamy nosowej na głębokość około 30 cm. Po wykonaniu kilku ruchów do wewnątrz jamy nosowej i na zewnątrz, z równoczesnym obracaniem tampona. wyciąga się go, umieszcza w probówce i jak najszybciej przesyła do laboratorium. W przypadku poronienia przesyła się cały płód lub wycinki jego narządów wewnętrznych, głównie śledziony i płuc; te same narządy wysyła się w razie śmierci zwierzęcia. Do badania serologicznego pobiera się krew^r we wczesnym okresie choroby i w okresie zdrowienia. Do badania histologicznego przesyła się w 10% formolu, oprócz wycinków' wątroby, śledziony i płuc, również wycinki jelit (po usunięciu z nich treści pokarmowej).

Wykazywanie obecności wirusa

Do izolacji wirusa używa się jednowarstwowych hodowli komórek nerki konia lub królika (McCollum i wsp.). Jeżeli w ciągu 6 dni brak efektu cytopatycznego, konieczne jest wykonanie ślepych pasaży. Poczynając od 3 pasażu, stwierdza się, w przypadku pozytywnym, bardzo energiczne działanie uszkadzające wirusa na komórki, co wyraża się zupełnym zniszczeniem hodowli w ciągu około 3 dni; maksymalne miano TCID₅₀ wirusa, wynoszące około 10 stwierdza się po około 24—36 godzinach. Identyfikację wykonuje się w odczynie SN.

Próba biologiczna. Wykonuje się ją tylko wyjątkowo z, uwagi na duży koszt. Konie są bardzo wrażliwe zarówno na domięśniowe, jak i donoso-wc wprowadzenie materiału zakaźnego. Ten drugi sposób zakażenia wykonuje się za pomocą elastycznego plastykowego cewnika. Po okresie inkubacji, trwającym 4—6 dni, stwierdza się rozwój ciężkiego schorzenia, które poza wzrostem temperatury ciała przejawia się zapaleniem spojówek, wyciekiem z nosa, obrzękiem kończyn, dusznością, biegunką i bólami morzyskowymi.

Do wykrywania w badanym materiale antygenów' wirusowych stosuje się też odczyn immunoperoksydazowy i pośredni odczyn immunofluo-rescencji.

Badania serologiczne

Miarodajne są wyłącznie wyniki uzyskane w odczynie seroneutralizacji w' hodowii komórek. Używa się 100 TCID₅₀ wirusa, a niezbędnym składnikiem odczynu SN jest dopełniacz (surowica świnki morskiej). Kolejność łączenia składników jest różna. Golnik w Polsce, podobnie jak laboratorium brytyjskie w Newmarket, dodaje dopełniacz osobno, natomiast laboratorium w Weybridgc — razem z wirusem. Za miano dodatnie uważa się rozcieńczenie surowicy_ 1 :4 i powyżej.

Test ELISA nie sprawdził się diagnostycznie i np. w^r Wielkiej Brytanii pracownie wycofują go ze względu na dużą liczbę wwników fałszywie dodatnich.

Określenie obecności przeciwciał w surowicy i wzrostu ich ilości, co może stanowić podstawę rozpoznania przy badaniu par surowic, wykonuje się za pomocą odczynu zobojętniania w hodowlach komórek.

Badanie histologiczne

Najbardziej istotną cechą umożliwiającą odróżnienie zakażenia omawianym wirusem od zakażenia wirusem zapalenia nosa i płuc (rhino-pneumonłtis) i ronienia klaczy jest brak wewnątrzjądrowych ciałek wtrętowych. Natomiast charakterystyczne są zmiany histologiczne, opisane szczegółow'0 przez Jonesa i w^:sp., lokalizujące się w błonic środkowej małych umięśnionych tętniczck. Stwierdza się nekrotyczne ogniska różnej w^rielkości i kształtu, obejmujące mniejsze lub większe odcinki mięśniów^rki tętnicy. Zaskakujący jest brak zmian w tętnicach poronionych płodów^r, mimo wysokiego miana wirusa.

Piśmiennictwo. 1. COTTRAI. G. E.: Manuał of standardized methods for veterinary microbiology. Comstock Comell University Press. Itliaca 1978. — 2. JAKSCH W., SIBAI.IN M._f TALSSIG E, PICHLER L.. BORKI F.: Dtsch. Ticrarztl. Wschr. 80, 317 und 374. 1973. — 3. JONES T.C, DOLL E.R., BRYANS J.T.: Corncll Vet. 47, 52, 1957. — 4. McCOLLUM W. H.. DOLL F.. R., WILSON J. C. CHEATHAM J.: Cornell Vet. 52. 452. 1962. — 5. McCOLLUM W. II., DOLL E. R.. WILSON J. C., JOHNSON C. B.: Am. J. Vct. Res. 22, 731, 1961. — 6. MORA1LL0N A., MORA1LLON R-: Ann. Rech. Vct. 9. 43, 1978.