37 (396)

Zabytki metalowe...

zwykłego noża, stąd w literaturze ten rodzaj broni nazwany został nożem bojowym [Lewandowski 1986], Szeroki sztych zwęża się symetrycznie ku końcowi, tworząc szpic umożliwiający zadawanie bronią ran kłutych. Na lewym płazie widoczny jest znak wytwórcy, w postaci dwóch ułożonych jeden za drugim toporów, wybity puncą. Sztabka rękojeści w przekroju poprzecznym ma kształt wydłużonego prostokąta. U nasady głowni zachował i się pojedynczy otwór na nit do zamocowania okładziny, której zachowany fragment, profilowany, wykonany został z drewna.

Rozmiary i kształt pozwalają na umiejscowienie omawianego okazu w grupie B według klasyfikacji stworzonej przez M. Lewandowskiego dla średniowiecznych noży bojowych z terenu Polski [ibidem, s.107-108). Rozszerzający się kształt głowni odpowiada odmianie lb, datowanej przez autora w szerokich ramach chronologicznych na XIII-XV stulecie [ibidem, s. 108].

W okresie późnego średniowiecza nóż bojowy stał się bronią typowo plebej ską, charakterystycznym uzupełnieniem stroju codziennego ludzi spoza stanu rycerskiego [ibidem, 1986, s.103]. Rycerze posługiwali się w tymi czasie innym rodzajem puginału - wąskim, dwusiecznym sztyletem, będącym przeciwwagą dla udoskonaleń stosowanych w wytwórczości pancerza ochronnego.

Kolejny zabytek w kategorii uzbrojenia to wygięty esowato jelec rapiera (ryc. 23, kat. 2045) z zachowanymi częściowo bocznymi obłękami, czyli osłonami narażonej na zranienie ręki. Zakończenia jelca mają kształt niewielkich kulek. Pośrodku wycięty jest prostokątny otwór na trzpień.

Na powierzchni dość nieudolnie, być może przez właściciela, wyryty został monogram FI i cyfra 82. Całość odlana została z mosiądzu i dodatkowo wycyzelowana. Zabytek odkryty został w datowanej na połowę XVI wieku warstwie rozbiórkowej U fazy kościoła. Datowanie to koreluje ze szczególną popularnością rapiera w omawianym okresie [Źygulski jr. 1982, s. 156,218].

Nr kat. 2044

Niejscs znalezienia: szambo 261, warstwa 283II mech.

H ogólny: 1 głownia noża bojowego z fragmentem sztab-1 rękojeści, do której zamocowany jest kawałek okładziny ¹ drewna egzotycznego, tylec i ostrze biegną po skosie, spicza-H sztych zwęża się od strony tylca i ostrza, na lewym płazie puncą znak wytwórcy w postaci dwóch ułożonych jeden

drugim toporów

"taiary: długość 255 mm, maksymalna szerokość tylca

6 mm, maksymalna szerokość płazu 40 mm Surowiec: żelazo Chronologia: XIII—XV wiek

Nr kat. 2045

Miejsce znalezienia: warstwa 141 rozbiórkowa II fazy kościoła Opis ogólny: 2 fragmenty jelca rękojeści rapiera - krzyż z fragmentem osłony ręki, końce w kształcie kulek, na powierzchni wyryty monogram FI 82, pośrodku prostokątny otwór na trzpień

Wymiary: długość 115 mm, szerokość 31 mm Surowiec: mosiądz Chronologia: XVI—XVII wiek

Ryc. 23. 2044 - głownia noża bojowego (1:2); 2045 - rękojeść rapiera (1:2);

Fig. 23. 20441 battle-knije blade (1:2); 2045 -rapierhUt(l:2)

97