41 (182)

się do tworzenia public relations⁶⁸ na jego obszarze oraz jego publicity⁶⁹. Tworząc mniej lub bardziej sformalizowane grupy, czy działając indywidualnie, informują o mieście, przedstawiają jego atrakcje, przekonują do zalet lokalizacji na jego obszarze, tworzą jego pozytywny wizerunek.

Zamierzenia stanowiące rezultat zachowań indywidualnych bądź całej lokalnej społeczności, a będące działaniami nakierowanymi na realizację innych, nicmarketingowych celów i tylko niejako ubocznie, czasami nieświadomie, mające swój udział w procesie promocji, należy raczej zaliczyć do zbioru przedmiotów promocji. Stanowić one mogą atrakcję wykorzystywaną w programach działań przez inne podmioty działań promocyjnych (np. działalność miejscowej "osobistości", istnienie "bohatera"). Świadomie podejmowane działania promocyjne mogą stanowić kategorię działań ekonomicznych, których efektywność mierzona może być w sposób mniej lub bardziej finansowy. Zawsze jednak ich podejmowanie ma na celu osiągnięcie jakiegoś celu. Przyjmowanie takiej motywacji dla działań promujących miasto może stanowić kryterium podziału mieszkańców-podmiotów promocji, zgodnie z którym wyróżnić można:

1)    podmioty, których działalność przyczyniająca się do promowania miasta nie ma na celu osiągania przez nich zysku, a stanowi rodzaj hobby, wynika z "lokalnego patriotyzmu",

2)    podmioty, których działalność przyczyniająca się do promowania miasta jest częściowo nastawiona na osiąganie z niej indywidualnych zysków, pośrednio przyczynia się do realizacji ich zamierzeń,

3)    podmioty, które prowadzą działania promujące miasto, ściśle przekalku-lowane, jako element osiągania ich własnych celów, skoordynowane i zaplanowane z uwzględnieniem relacji nakłady-wyniki.

Pierwszą grupę stanowią indywidualne osoby i grupy, np. stowarzyszenie miłośników miasta, które pasjonują się jakimś jego elementem. Mogą to być autorzy publikacji o mieście, wytrwale studiujący lokalne dzieje, zasoby przyrody, kultury, zabytki, architekturę itp. Gromadzą oni przez lata w zaciszach swych mieszkań wiele materiałów o mieście, które upowszechniają czasem na wystawach, popularyzują w artykułach i książkach, przedstawiają w reportażach i wywiadach. Do tego rodzaju działań promocyjnych zaliczyć należałoby także działalność organizacji polonijnych, których wprawdzie nie tworzą aktualni mieszkańcy miasta, ale z pobudek sentymentalnych prowadzą ożywioną działalność promocyjną poza granicami Polski. Adresatem ich wysiłków są często

"Stosunki publiczne", za R. Kłeczek, W. Kowal, P. Waniowski, J. Woźniczka [1992, s. 258]. ⁶⁹ "Rozgłos", za R. Kłeczek. W. Kowal, P. Waniowski, J. Woźniczka [1992, s. 258].

41