44 (208)

KRAKÓW

Barbakan

Nazwa „baibakan" pochodzi z języka arabskiego i oznacza rodzaj kolistych fortyfikacji. Dla określenia krakowskiej budowli używa się jej od drugiej połowy XD< w. W dawnych aktach obiekt nazywany jest po prostu Bramą Floriańską. Poza funkcjami obronnymi miał też znaczenie reprezentacyjne - byi honorową bramą miasta, przez którą przejeżdżali uroczyście witani królowie lub wracający z pola bitwy wodzowie.

razi miasto na przeciągi i zadymki śnieżne, a krakowian na różne choroby. Barbakan - wraz z Bramą Floriańską, częścią murów obronnych, dawnym arsenałem i trzema basztami - ocalał.

To jedyna tak duża i tak dobrze zachowana budowla obronna tego typu w Polsce. Podobna znajduje się w Carcassonne we Francji, jest jednak zrekonstruowana, podczas gdy krakowska stoi w nie zmienionej postaci od 500 lat. Zbudowany za Jana Olbrachta Barbakan (zwany tez Rondlem), jako placówka najbardziej wysunięta poza mury miasta, pierwszy odpierał ataki wroga. Jego konstrukcja świadczy o doskonalej znajomości zarówno starożytnych metod budowania, jak i osiągnięć sztuki średniowiecznej nieznanego z imienia twórcy. Bezpieczeństwa miasta broniły grube na trzy metry mury Gdyby nieprzyjacielowi udało się je sforsować i przemknąć między miotanymi z góry kamieniami i lejącymi się strugami wrzątku oraz gorącej smoły, musiałby jeszcze pokonać fosę i siedem mocnych, okutych żelazem bram z opadającymi kratami.

Na początku XIX wieku z rozkazu cesarza Austrii Franciszka II większość średniowiecznych budowli Krakowa została rozebrana. Feliks Radwański, architekt, senator Rzeczypospolitej Krakowskiej i profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, przekonał ówczesne władze, ze zniszczenie Barbakanu i przylegających doń budowli na

44