50 (34)

towary pływające po powierzchni wody. Statkami poziomego ładowania są również promy oraz samochodowce. przy czym na tych jednostkach ładunek stanowią samochody.

Statki poziomego ładowania nic mają zazwyczaj pokładowych urządzeń przeładunkowych typu dźwignicowego. Nic dotyczy to jednostek uniwersalnych typu lo-ro, określanych w polskim piśmiennictwie jako statki con-ro, które mogą mieć pokładowe dźwignice do obsługi innych ładunków niż wtaczane. Typowe statki ro-ro są natomiast wyposażone w furty dziobowe, rufowe lub burtowe, rampy ładunkowe zewnętrzne (łączące jednostki z nabrzeżami) i wewnętrzne, a niekiedy również w dźwigi (windy). Wymienione elementy noszą nazwę urządzeń dostępu.

W kategorii statków* poziomego ładowania mieszczą się też wyspecjalizow ane jednostki służące do przewozu ładunków na paletach i w postaci pakietów - są to paletowcc i pakietowcc (te ostatnie przewożą głównie produkty przemysłu drzewnego). Te dwa typy statków mają z reguły furty burtowe, za którymi są umieszczone windy ładunkowe. Ładunki w pakietach i na paletach dostarczane są na statki za pomocą sprzętu zmechanizowanego w postaci wózków widłowych, sztaplarck i układarck.

Ładunki ciężkie i wielkogabarytowe przewozi się na statkach dostosowanych do tego typu ładunków. Część z nich ma własne urządzenia przeładunkowa - Żurawic pokładowe lub suwnice o bardzo dużych udźwigach (do 500 ton). Jednostki bez takich urządzeń są z reguły załadowywane i rozładowywane portowymi żurawiami pływającymi o odpowiednim udźwigu.

W dalszej części rozdziału opisano dźwignice (żurawie bo mowę. Żurawic pokładowe i suwnice), stosowane na statkach typu lo-lo. oraz zewnętrzne urządzenia dostępu umożliwiające załadunek i wyładunek statków* ro-ro - furty i rampy.

Terminem ..urządzenia dźwignicowe" lub ..dźwignice" określa się te z pokładowych urządzeń przeładunkowych, przystosowanych do obsługi ładunków suchych, które przenoszą wydzielone partie ładunku, przy czym ruch ładunków odbywa się w kierunku pionowym (wyłącznic lub w połączeniu z przemieszczaniem w innych kierunkach).

%

3.2. Wymagania towarzystw klasyfikacyjnych

Towarzystwa klasyfikacyjne nadzorujące budowę i eksploatację statków morskich w ramach swoich obowiązków zajmują się również urządzeniami przeładunkowymi. Poniżej przedstawiono wyciąg z wymagań Polskiego Rejestru Statków dotyczących statkowych urządzeń przeładunkowych [22]. PRS szczególną pieczę roztacza nad właściwą budową, przepisowym wyposażeniem i bezpieczną eksploatacją tych z urządzeń przeładunkowych, które określa mianem urządzeń dźwignicowych, czyli żurawi bomowych, żurawi pokładowych, żurawi pływających, żurawi na dokach pływających, dźwigów (wind), suwnic oraz wciągników [22]. Wymienione urządzenia podlegają wspomnianemu nadzorowi w zakresie:

•    zatwierdzania dokumentacji wykonawczej,

•    kontroli nad wykonaniem, montażem na statkach i remontami,

•    dokonywania prób i przeglądów,

•    cechowania i wystawiania świadectw (certyfikatów) dla odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie urządzenia elementów składowych (konstrukcje nośne, osprzęt stały i ruchomy, liny, wciągarki oraz zabezpieczenia), a także dla całości konstrukcji.

Urządzenia dźwignicowe mogą być budowane wyłącznie na podstawie zatwierdzonej przez PRS dokumentacji, zawierającej: opis konstrukcji i działanie urządzenia we wszystkich stanach pracy, obliczenia wytrzymałości, i stateczności konstrukcyjnej elementów przenoszących obciążenia, spis osprzętu stałego, ruchomego i wyposażenia dodatkowego, oraz plany i opisy systemów odpowiedzialnych za bezpieczną pracę dźwignicy.

W odniesieniu do każdego urządzenia dźwignicowego jego konstruktor podaje dopuszczalny udźwig, określający największą możliwą masę ładunku wraz z masą osprzętu do jego mocowania. Dla osprzętu zdejmowalnego i lin podawane jest dopuszczalne obciążenie robocze - DOR (skrót angielskiego terminu - SWL), określające maksymalną siłę, jaka może działać na te elementy. Obciążenie, o którym mowa, uzyskuje się poprzez zawieszenie, na osprzęcie lub linie, ładunku o odpowiedniej masie lub w wyniku wywarcia siły równoważnej sile ciężkości działającej na zawieszony ładunek o tej masie [22]. Taka definicja DOR (SWL) wymusza podawanie jego wielkości w tonach

97