511 (6)

CALENDARIUM NAWIGACJI

Historię nawigacji można opisywać pod kątem rozwoju urządzeń nawigacyjnych i pomocy, takich jak:

•    urządzeń do określania kierunku - kompasy,

•    urządzeń do pomiaru prędkości statku - logi,

•    urządzeń do pomiaru głębokości wody - sondy.

Jednocześnie ważne jest prześledzenie metod prowadzenia nawigacji, jak określania pozycji oraz rozwoju kartografii. Na tle wymienionych zagadnień należałoby opisać historię odkryć geograficznych i budowy statków morskich. Rozważyć można również powstanie i rozwój poszczególnych metod nawigacji, jak: astronawigacja, radionawigacja itp. Tak szeroki zakres może być jednak przedmiotem oddzielnego opracowania naukowego. W Calendarium autor przedstawił jedynie główne punkty zwrotne w zakresie rozwoju teorii i praktyki nawigacji na tle historii rozwoju i zastosowania urządzeń nawigacyjnych.

Wykopaliska archeologiczne w Kuwejcie w roku 2001, potwierdzające istnienie lodzi oceanicznych zbudowanych około 7000 lat temu, dowodząc, że nawigacja morska odbywała się od zarania wieków.

Kilka tysięcy lat temu Chińczycy wykorzystywali prymitywny kompas magnetyczny w płynie, co pozwalało im swobodnie nawigować na dużych odległościach od lądu. Znane są zapiski historyczne o wyprawach morskich Fenicjan wokół Afryki na 600 lat przed narodzeniem Chrystusa.

W świetle powyższych faktów zachodzi pytanie, czy irlandzki mnich Brendan rzeczywiście jako pierwszy Europejczyk odkrył w roku 519 Amerykę? Przypuszczenie opiera się na tym. że św. Brendan i inni żeglarze odbywali dalsze podróże, podążając śladem emigrujących gęsi i ptaków morskich, co później potwierdzili Wikingowie.

1. Określanie kierunku w nawigacji

•    600 - Wikingowie prawdopodobnie korzystali z prymitywnego „kompasu słonecznego”, uzyskując kierunek na podstawie cienia kawałka drewna trzymanego w ręku, co pozwalało określać kierunki na podstawie Słońca.

•    1100 - wzmianki historyczne w portach Morza Śródziemnego św iadczą o tym, że statki pełnomorskie były wyposażone w kompasy magnetyczne.

•    1492 - odnotowano informacje o ty m, że w rejonie Wysp Azorskich deklinacja magnetyczna wynosiła zero, co świadczy, że wykorzystywano kompasy magnetyczne w żegludze morskiej.

•    1602 - Robert Norman sugeruje, aby wykorzystać swobodnie zawieszoną igłę magnetyczną do określania szerokości geograficznej.