5 (2291)

ZniMidii jin/iuul

Amoniak podobnie do innycli gazów drażniących podwyższa stopień wrażliwości zakończeń nerwów węch owych, co zmniejsza zdolność wyczuwania jego przyklej woni.

Mechanizm zatrucia

Amoniak działa silnie drażni;|co na błony śluzowe dróg oddechowych, oczu i skórę. Pary amoniaku łatwo ulegają rozpuszczeniu w środowisku wodnym na powierzchni błon śluzowych, zaś powstały wodorotlenek amonu szczególnie przy wysokich stężeniach lub/i dłuższym czasie narażenia powoduje silne podrażnienie, a nawet oparzenia tkanek. Następuje z.mydlcnie tłuszczów, przenikanie przez błonę śluzową i skórę w głąb tkanek, spęcznienie i rozpuszczenie białek, co daje objawy martwicy rozpływnej.

Ze względu na bardzo dobrą rozpuszczalność w wodzie jego działanie ogranicza się najczęściej do śluzówki oczu i górnych dróg oddechowych. W bardzo nielicznych przypadkach w wyniku narażeniu na bardzo wysokie stężenia konsekwencją zatrucia może być obrzęk piuc. Amoniak nie wykazuje działania alergizującego.

tJhjany zatrucia

Oczy — pieczenie, łzawienie, obrzęk, zaczerwienienie jako wyraz podrażnienia spojówek. Duże stężenia powodują kłujący ból, światlowstręt, pogorszenie widzenia, drobne ubytki i owrzodzenia rogówki. Długotrwałe narażenie może powodować częste zapalenia gaiki ocznej i zmętnienie rogówki,

Działanie na układ oddechowy powoduje kaszel począlkowo suchy, następnie z odkrztuszaniem śluzowej lub podbarwionej krwią plwociny, uczucie drapania i pieczenia w gardie, ból gardła, ból i uczucie ściskania za mostkiem. Pojawiają się nudności w mówieniu, chrypka, bezgłos, duszność i sinica niewielkiego stopnia.

W przebiegu zatrucia' wystąpić może obrzęk krtani, skurcz głośni i ostry skurcz oskrzeli. W bardzo rzadkich przypadkach 'może wystąpić obrzęk płuc w czasie do 'IB god/. od chwili zatrucia. Objawom ze strony wymienionych narządów towarzyszyć mogą bóle i zawroty głowy, nudności i wymioty, ślino tok, zaczerwienienie twarzy, stan silnego podniecenia, majaczenie. W wyniku narażenia iia wysokie stężenie istnieje możliwość zgonu w ciągu kilku tnin/godz. z powodu ostrego obrzęku głośni, skurczu oskrzeli, obrzęku płuc, ostrej niewydolności krążenia lub porażenia ośrodka oddechowego.

Ciężkim zatruciom towarzyszyć mogą dodatkowo hemoiiza i zespól wewnątrznaczyniowego wy krze piania oraz kwasica o charakterze metabolicznym lub mieszanym,

Ekspozycja skóry na pary amoniaku prowadzić może do wystąpienia oparzeń i i II stopnia, (j. zaczerwienienia, obrzęku, pęcherzy i bolesuośei eksponowane] okolicy, bardzo duże stężenia powodują głęboko penetrującą martwicę rozplywną. Szczególnie wrażliwe na oparzeniu są miejsca pokryte potem.

Pomoc grzeillekarska

Pacjenta należy usunąć (wynieść) z miejsca narażenia, przy czym osoby ratujące powinny być zabezpieczone maską z aparatem powietrznym.

Zalanemu należy zapewnić bezwzględny spokój i bezruch, najlepiej w pozycji półleżącej lub siedzącej, ponieważ wysiłek fizyczny może — w przypadku masyw-

negn narażenia — wyzwolić obrzęk pluć. W razie duszności podawać Sion - najlepiej przez maskę. Przy skażeniu oczu przemywać je obficie \v<k!:|.

W przypadku oblania amoniakiem należy natychmiast zdjąć odzież i przemywać skórę dużą ilo.ścjfj wody, nie stosując do neutralizacji roztworów kwaśnych ze względu na reakcję egzotermiczną, powodując:} dołączenie się do oparzenia chemicznego dodatkowego oparzenia termicznego. W każdym przypadku wezwać natychmiast lekarza.

Poszkodowanemu należy zapewnić'spokój i opiekę oraz. chronić przed utratą ciepła.

Pomoc lekarska

Zatrucia inhalacyjne: Należy zapewnić pacjentowi bezwzględny spokój i zabronić wykonywania wysiłku fizycznego przez około '18 gmlz. w warunkach obserwacji szpitalnej. Wysiłek, np. wchodzenia po schodach, stwarza możliwość wystąpienia obrzęku pluć.

Postępowanie lecznicze ma charakter objawowy. Pacjentowi należy pmlauać przez maskę tlen do oddychania. W przypadku wystąpienia niewydolności oddechowej pacjenta należy zwiotczyć farmakologicznie, zastosować intubację i prowadzić na oddechu wspomaganym lub kontrolowanym. W przypadku decyzji o kontynuowaniu zwiotczenia wskazana jest poprawa uksygcnacji tkanek poprzez zastosowanie dodatniego ciśnienia w końcowej fazie wydechu (PEl-P). W przypadku, gdy pacjent ma zachowany oddech własny należy stosować wentylację z dodatnim ciśnieniem w całej fazie wydechowej (CPAP). Utrzymujący się silny kaszel jest wskazaniem do stosowania środków przed w kaszl owych, zawierających kodeinę. Skurcz oskrzeli ustępuje po zastosowaniu inhalacyjnie lub dożylnie sympatykomi-mclyków. Obrzęk płuc poza opisanym wyżej postępowaniem wymaga podawania sterydów dożylnie i inhalacyjnie (np. Auxiloson), leków moczopędnych i działających na układ krążenia oraz albumin lub osocza. Przeciwwskazane jest stosowanie morfiny. Leczenie antybiotykami należy stosować w następnych dobach, o ile wystąpią powikłania bakteryjne (zapalenie plticj.;

Skażoną skórę przemywać dużą ilością wody. najlepiej bieżącej, nic stosując środków neutralizujących. Na miejsca oparzone, pozbawione naskóika za!ożyć jałowy opatrunek. Zasadne jest stosowanie w razie potrzeby równie/ narkotycznych Icków przeciwbólowych.    •

Skażenie oczu: Przemywać oczy wodą przez około 15 min, przy silnej bolcmości i widocznych zmianach tkanek przedniego odcinka gaiki ocznej i aparatu ochronnego oka podać środek miejscowo znieczulający i zapewnić pacjentowi pilną konsultację okulistyczną; dalej postępować stosownie do zaleceń okulisty.

Powikłania ł odlegle następstwa zatrucia    ¹

Oczy: Istnieje możliwość powstania owrzodz.eń rogówki, a nawet jej przebicia. c<> prowadzić może do uszkodzenia tęczówki i siatkówki. Późnym następstwem nto/c być zmętnienie rogówki, zaćma lub jaskra, upośledzenie lub nawet całkowita utrata wzroku.    ‘    i

Konsekwencją zatrucia może być zapalenie oskrzeli o charakterze bmm obfitemu*, długotrwale utrzymywanie się zmian ohluracyjnych o typie IMl>h it reaktywnego zespołu dysfunkcji dróg oddechowych oraz rozstrzenia oski/cli hi >> skutek głęboko penetrującej martwicy rozpiywncj na skórze powstają i•»-1> i »■ nieregularne blizny.