61 (182)

może to Harald, znający historię Hastigsa wykorzystał jego fortel? Prawdy nie dowiemy się nigdy.

Inne źródła

Tylko niewielka część osiągnięć wikingów przetrwała w stanie nienaruszonym. Ogromne systemy fortyfikacyjne, jak Danevirke, wzniesione przez królów duńskich, stoją jak dawniej. Niektóre dwunastowieczne drewniane kościoły możemy jeszcze dzisiaj zobaczyć w Szwecji, a przede wszystkim w Norwegii. Kamienie z napisami runicznymi rozsiane

po całej Skandynawii ujawniają mnóstwo drobnych faktów z życia wikingów. Nazwy miejscowe pochodzenia skandynawskiego wskazują, gdzie się oni osiedlali.

Archeolodzy odkryli wiele innych zabytków z czasów wikingów. Niektóre znaleziska, jak na przykład szwedzkie skarby albo okręty z Gokstad i Oseberg wzbudzają dreszczyk emocji. Groby, szczególnie te zawierające jakiś dobytek, mogą nam wiele powiedzieć o życiu i wierzeniach spoczywających w nich ludzi.

Inne wykopaliska, jak w Hedeby /obecnie w Niemczech/ i w Jorvik / York w Anglii/ dostarczyły informacji o życiu zwykłych ludzi. O tym np. jak odżywiali się wikingowie może nam powiedzieć zbadanie kawałka ludzkich ekskrementów, a porysowania i uszkodzenia okrętu pozwalają odtworzyć jego historię.

Poszukiwanie odpowiedzi

Od czasu do czasu archeologom udaje się powiązać swoje odkrycia z opowieściami zapisanymi w sagach.

Saga o Eryku Rudym na przykład, opowiada o tym jak Thorvald, brat Leifa Eriksona, zwanego Szczęśliwym, poprowadził wyprawę do kraju leżącego na zachód od Grenlandii, gdzie zabili go tubylcy, zwani przez wikingów Skraelingami /Indianie/.

Od dawna wierzono, że wikingowie odkryli_

Amerykę, ale to co przekazały na ten temat sagi nie było wystarczającym dowodem, że Vinland to Nowa Fundlandia. Saga o Eryku Rudym została spisana dopiero około roku 1225, długo po wydarzeniach, które opisuje. W Niemczech odnaleziono też tzw. wikińską mapę Ameryki Północnej, ale okazało się wkrótce, że atrament, którym została narysowana był prod u ktem d w udziestow ieczny m.

Przez wiele lat historycy podejrzewali, że autorzy sag wymyślali opowieści o podróżach na zachód, później jednak archeolodzy znaleźli indiański grot strzały /możliwe, że tej, od której zginął Thorvald/ na terenie gospodarstwa Gudrid na Grenlandii. Znaleźli też trumny wikingów wykonane z modrzewia i klonu, które w tamtych czasach rosły tylko w Ameryce Północnej. Następnie, w latach sześćdziesiątych odkopano dawną osadę w Nowej Fundlandii.

Odkryto tam hallę z ławami usypanymi z ziemi wzdłuż ścian, w typowym stylu wikińskim, przęślik ze steatytu i gwóźdź z żelaza /w owym czasie Indianie nie obrabiali metalu / oraz wiele innych zabytków, świadczących, iż osada została założona i była zamieszkiwana przez wikingów. Tym samym udowodniono ponad wszelką wątpliwość, że oni naprawdę odkryli Amerykę, a nawet, że na jakiś czas się tam osiedlili.

Archeologia nigdy nie będzie w stanie odpowiedzieć na wszystkie pytania. Warowny gród Jomsborg na przykład, opisywany w sagach, nie został jeszcze odnaleziony. Czy to dlatego, że nigdy nie istniał, czy, że jego ślady zostały zatarte przez późniejsze osadnictwo? Isnieją przypuszczenia, że ów gród znajdował się na polskiej wyspie Wolin.

Może pewnego dnia grupa archeologów odkryje zaginioną twierdzę Jomsborg? Może, przy odrobinie szczęścia i wytrwałej pracy, będziesz jednym z nich?