80 81 (21)

80 URAZY I USZKODZENIA SPORTOWE

Ryc. 2.13. Sprawdzanie funkcji mięśnia zębatego przedniego (a, b); w ramce pomiar odstawania łopatki w niedowładzie m. zębatego przedniego.

Znaczenie diagnostyczne ma to, że z powodu braku połączeń z górną częścią splotu ramiennego neuropatii tego nerwu nie towarzyszy ból kończyny górnej, jak w neuropatii nerwu grzebieniowego łopatki.

W chwili obecnej sądzi się, że to co dawniej przyjęto określać mianem idio-patycznego porażenia mięśnia zębatego przedniego (zakażenie wirusowe?) może mieć za podłoże neuropatię nerwu piersiowego długiego (sumowane przeciążenia sportowe, zawodowe, związane z wiekiem itp.).

Z przyczyn jatrogennych wymienia się zabiegi chirurgiczne (mastektomia, resekcja I żebra, przezpachowa sympatektomia) oraz znieczulenie ogólne.

Postępowanie

Jeżeli rutynowe leczenie zachowawcze - oszczędzanie kończyny, leki, fizykoterapia - nie przyniesie spodziewanej poprawy w grę wchodzi jedynie leczenie operacyjne.

Dodać należy, że po upływie 12 miesięcy właściwie nie ma nadziei na powrót funkcji porażonego mięśnia, zaś wszelkiego rodzaju pomoce ortopedyczne stabilizujące łopatkę są źle znoszone przez chorych.

W leczeniu operacyjnym stabilizację łopatki uzyskuje się sposobem przeszczepienia mięśnia piersiowego mniejszego (Chavez, Rapp), piersiowego większego (Marmon i Bechtel) lub obłego większego i równoległobocznego (Herzmale).

Neuropatia nerwu dodatkowego

Nerw dodatkowy, wywodzący się z segmentów C₅-C₆ unerwia mięsień czworoboczny (ryc. 2.14).

Do jego uszkodzenia dochodzi zarówno z powodu urazów (uderzenie¹, naciągnięcie², zwichnięcie stawu mostkowo-obojczykowego lub barkowo-obojczykowego), jak i czynników jatrogennych (np. pobranie wycinka z szyi).

Objawy

Ryc. 2.14. Anatomia nerwu dodatkowego i zaopatrywane mięśnie.

Porażenie mięśnia czworobocznego powoduje poważną dysfunkcję barku z powodu przemieszczenia łopatki do boku i do przodu oraz jej skręcania i odstawania od klatki piersiowej. Pacjent ma ograniczoną zdolność odwodzenia ramienia i zginania do przodu oraz cierpi bóle barku, gdyż dysfunkcja łopatki może dodatkowo powodować przeciążenia stożka rotatorów, jak też przyczynia się do wystąpienia zespołu ciasnoty górnego otworu klatki piersiowej.

Postępowanie

Różni się ono w zależności od czynnika etiologicznego oraz wieku, zawodu i zajęcia pacjenta.

O ile w uszkodzeniach zamkniętych, najczęściej typu naciągnięcia (często współistnieje uszkodzenie splotu ramiennego), wskazane jest rutynowe leczenie zachowawcze i czekanie około 3 miesięcy, o tyle w urazach otwartych, włączając chirurgiczne (np. wycięcie nerwu wraz z guzem, tkankami do biopsji itp.)

p. także ryc. 2.17.

Do uszkadzania przez rozciągnięcie dochodzi z powodu podobnego mechanizmu uszkadzającego splot ra-mienny — siłowe odgięcie głowy od barku i odciągnięcie ramienia.