77

Problematyka dotycząca zdolności motorycznych człowieka ma swoją bogatą literaturę z zakresu teorii wychowania fizycznego i sportu (12, 16, 33, 35, 40, 41, 51, 55). W naszych rozważaniach przedstawiamy jedynie podstawowe definicje i niezbędne uzupełnienia z odniesieniem do gimnastyki.

9.1. Siła

Siła jest jedną z podstawowych właściwości motorycznych człowieka, kształtującą się wraz z rozwojem osobniczym, a uzależniona jest przede wszystkim od wielkości masy mięśniowej. Siłę jako właściwość motoryczną człowieka definiuje się najczęściej jako zdolność do pokonywania oporu zewnętrznego lub przeciwdziałania mu kosztem wysiłku mięśniowego.

Rodzaje sprawności siłowej to:

1)    sprawność czysto siłowa - siła statyczna: ćwiczenia izometryczne - wytrzymania (stania na rękach, wagi itd. - vide podział fizjologiczny),

2)    sprawność szybkościowo-siłowa, siła dynamiczna koncentryczna i ekscentryczna {yide podział fizjologiczny).

Jednym z przejawów siły dynamicznej jest siła eksplozywna, charakteryzowana jako zdolność rozwijania maksymalnej siły w jak najkrótszym czasie; typowym przejawem tego rodzaju siły jest skoczność.

Skoczność (siła eksplozywna) w gimnastyce kształtowana jest głównie poprzez skoki akrobatyczne (przerzuty, salta) i skoki przez przyrządy. W gimnastyce skoczność jest na ogół rozwijana na specjalnym amortyzującym podłożu (odskocznie, ścieżki akrobatyczne, siatki podrzutowe, tzw. batuty).

Stosunek siły mięśniowej do masy ciała ćwiczącego stanowi podstawę podziału siły na:

1)    siłę absolutną, rozwijaną przez ćwiczącego w dowolnym ruchu niezależnie od ciężaru ciała,

..    . . si ł a absolutna

2)    siłę względną =-.

masa ciała

W gimnastyce duże znaczenie ma właśnie siła względna, pozwalająca na swobodne przemieszczanie masy ciała na przyrządach. Na przykład swobodne wykonanie wymyku na drążku zależne jest od posiadanej siły względnej, a nie absolutnej i dlatego wielu potężnie zbudowanych osobników (o dużej masie ciała) ma trudności z wykonaniem tego ćwiczenia.