95 (94)

t socjologii mimo pozytywnego wyniku egzaminów wstępnych nie ^n_aiazła się na liście przyjętych z powodu braku miejsc). Taki obrót irawy jest dla niej korzystny, ponieważ poltologia była w jej myśleniu o rzyszlości kierunkiem priorytetowym. Początki studiowania utwier-dzaj3 ^w dokonanym wyborze, ale dopiero kolejne lata pokażą, czy jest to dokładnie to, czego szukałam... Mam zamiar skończyć studia i ubiegać się o miejsce w studium doktoranckim, ale to będzie zależało od ocen uzyskiwanych przeze mnie... Dotąd myślałam, że będę dziennikarzem, dlatego rozpoczęłam te studia, teraz nie jestem już tego taka pewna.

Joanna wyraźnie zdefiniowała swoje cele zawodowe, co nie znaczy, że opowiedziała się definitywnie po stronie konkretnego zawodu. Osoba wyraźnie wewnątrzsterowna (biorę los w swoje ręce i nigdy się nie pod-daję), uzyskująca wysokie rezultaty edukacyjne, wykazująca rozległe, żywe zainteresowania, dokonuje ich stopniowej selekcji i urealnienia. Po etapie licznych pomysłów w szkole podstawowej, w późniejszej fazie jej plany zaczynają wyraźnie oscylować wokół różnych form pisarstwa (głównie dziennikarstwo). Ten sposób na życie łączy w jej mniemaniu szerokie aspiracje do permanentnego samodoskonalenia się (ukształtowane jeszcze w dzieciństwie przez wymagających rodziców), stwarza szanse na uczynienie zawodu pasją życiową, łączy się z jej zainteresowaniami i znajdującymi potwierdzenie w toku interakcji kompetencjami (opinie nauczycielskie, wysokie oceny z prac pisemnych i ustnych). Realizowanie planów edukacyjnych w zakresie studiów wyższych umożliwi jej ostateczne zawężenie swoich preferencji. Dziewczyna nie projektuje szczegółowo w perspektywie długofalowej, daje się ponieść aktualnym pasjom, ale nie pozwala życiu decydować za siebie. Realizuje konsekwentnie pewien ogólny schemat biograficzny - co najmniej wyższe wykształcenie, pasjonująca zawodowa kariera w zakresie humanistyki. Na każdym etapie świadomie „rozgląda się”, z wolna selekcjonując kolejne pojawiające się projekty zawodowe. Jest elastyczna w swoim poszukiwaniu, odbywa się ono jednak w obrębie pewnego z góry ustalonego priorytetowego skryptu życiowego uruchomionego w dzieciństwie. Ten wewnętrzny żyroskop (por. Riesman, 1971) umożliwia utrzymywanie pew-^nego stałego kierunku poszukiwań i poruszanie się w dokonujących się zmianach, zarówno tych zewnętrznych - na rynku pracy, jak i związanych z kształtowaniem się tożsamości kobiety stojącej na progu dorosło-^ścń Jej działanie przypomina stopniowe zawężanie pola biograficznych Poszukiwań, jej projekty podlegają stałej kondensacji w ramach wyznaczonego życiowego wektora. Nie wykluczam tego, że taka strategia dobywania zawodowych wyborów może również dotyczyć osób zewnątrz-sterownych, pojawi się wtedy jednak prawdopodobnie w późniejszych kapach biografii, nie w dzieciństwie, implikującym wczesne i silne ukie-^nkowania.

95