amat urz kr063

wzmacniacze modulacyjne objęte silnym ujemnym sprzężeniem zwrotnym, co zapewnia małą oporność wewnętrzną i niewrażliwość na zmiany obciążenia.

Wartość modulacyjnego napięcia zmiennego m. cz. jest nieznaczna; można ją określić z charakterystyki modulacji według rys. 5-11. Praktycznie napięcie to równe jest różnicy między napięciem polaryzacji dla fonii i napięciem polaryzacji dla telegrafii.

Moc modulatora siatkowego nie przekracza * mocy wzbudzenia lampy wzmacniacza mocy nadajnika.

Wtórne uzwojenie transformatora modulacyjnego powinno być zablokowane dla w. cz. niewielką, pomijalną praktycznie dla częstotliwości akustycznych, pojemnością.

Stopień wyjściowy wzmacniacza modulacyjnego z powodzeniem można stosować w układzie wtórnika katodowego, zapewnia to bowiem nieznaczną oporność wewnętrzną modulatora, a więc i zmniejszenie zniekształceń wywołanych prądem siatki (rys. 5-12).

Podstawową wadą omawianego rodzaju modulacji są niewielka jej sprawność i duże zniekształcenia. Korzystna jest tu natomiast minimalna w stosunku do modulacji anodowej moc wyjściowa wzmacniacza modulacyjnego.

5.4. Modulacja pentod i tetrod w obwodzie siatki ekranowej

Statyczna charakterystyka modulacji kończy się wyraźnym zakrzywieniem ograniczającym głębokość modulacji poniżej m — 1. Właściwy punkt pracy ustalony jest przez zmniejszenie napięcia stałego zasilającego siatki ekranowej do wartości:

UsZO mod ~2 Us20n

przy czym

1-fs20n — napięcie ekranu dla pracy telegraficznej.

Punkt pracy zależy w znacznym stopniu od dostrojenia obwodu anodowego wzmacniacza mocy i wielkości jego obciążenia. Amplituda

zmiennego napięcia modulacyjnego wynosi nieco mniej niż napięcia

stałego siatki ekranowej przy pracy wzmacniacza mocy w układzie telegraficznym. Moc potrzebna do modulacji jest stosunkowo niewielka;

zawiera się w granicach mocy zasilania prądem stałym siatki ekranowej.

Tego rodzaju modulację stosuje się w układzie transformatorowym (rys. 5-13) lub dławikowym, zależnie od parametrów wzmacniacza modulacyjnego. We wzmacniaczu modulacyjnym stosowane są najczęściej triody o małej oporności wewnętrznej, a to ze względu na zmienne obciążenie modulatora. Od strony obwodu anodowego lampy modulatora j-podobnie jak przy modulacji siatki sterującej — włącza się także dodatkowy opornik obciążający R_d o oporności większej niż optymalna oporność pracy lampy. Zmniejsza to w pewnym stopniu zniekształcenia wprowadzane przez zmienne obciążenie. Można też z powodzeniem stosować jako wzmacniacze modulujące inne układy objęte silnym ujemnym sprzężeniem zwrotnym, jak np. wtórnik katodowy. Modulatory takie, dzięki niewielkiej oporności wewnętrznej, dostarczają napięcia w małym tylko stopniu zależnego od obciążenia.

Ten rodzaj modulacji — w porównaniu z modulacją siatki sterującej — jest mniej krytyczny w doborze punktu pracy. Mimo, że dobra

Rys. 5-13. Układ modulacji siatki ekranowej za pomocą transformatora

H

c

nie ujemnego napięcia siatki sterującej (można stosować opornik siatkowy) i wielkości wzbudzenia jest tu prostsze, to jednak dość trudno uzyskać 100-procentową głębokość modulacji bez większych zniekształceń nieliniowych. Dotyczy to szczególnie pentod; tetrody strumieniowe modulują sie nieco łatwiej.

Zaletą systemu jest niewielka moc potrzebna do modulacji. Jest on dość często stosowany w nadajnikach telegraficznych przełączanych na układ foniczny tylko do łączności bliskich o zasięgu krajowym.

5.5. Modulac ja pentod w obwodzie siatki trzeciej

Ten rodzaj modulacji, chętnie stosowanej przez amatorów, jest najbardziej podobny do modulacji w obwodzie siatki sterującej. Główną jego zaletą jest oczywiście bardzo mała moc potrzebna do osiągnięcia dość głębokiej (maksimum do 80%) modulacji. Modulatorem jest praktycznie wzmacniacz napięciowy o znacznej amplitudzie napięcia, a to ze względu na pracę bez prądu siatki. Przy tego rodzaju modulacji siatka zerowa spolaryzowana jest napięciem ujemnym do wartości —U_s30 zapewniającej spadek amplitudy prądu fali nośnej do swej wartości przy pracy telegraficznej, a więc w środku statycznej charakterystyki modulacji (rys. 5-14). Ujemne napięcie jest znacznie większe od analogicznego napięcia przy modulacji siatki sterującej. Siatka zerowa o konstrukcji małozwojowej położona jest bliżej anody niż inne siatki, i stąd też wynika tak znaczne napięcie polaryzacji.

125