BadaniaMarketKaczmarczyk'8

KANAŁY transmisji DANYCH przez terminale przenośne. Poza wspomnianymi wcześniej przenośnymi, ręcznymi czytnikami optycznymi stosowanymi do odczytów kodów kreskowych, największe zastosowanie w badaniach marketingowych i badaniach opinii publicznej znalazły przenośne terminale stosowane przez ankieterów. Terminale te są kolejnym etapem w procesie skracania transmisji danych z instrumentu pomiarowego (lub od obiektu pomiaru) do komputera. Terminal ten został wynaleziony i opatentowany w 1982 roku w Wielkiej Brytanii jako urządzenie zwane przenośnym terminalem do badań rynku (MRT — Market Research Terminal). Upraszcza ono i znacznie przyspiesza przeprowadzanie wywiadów osobistych. Jest to małe i wygodne w użyciu urządzenie elektroniczne zasilane bateriami, zastępujące tradycyjny notes (kwestionariusz) i ołówek, w które wyposażony był każdy prowadzący wywiad osobisty. Osoba prowadząca wywiad za pomocą przenośnego terminalu zadaje pytania, a odpowiedzi zapisuje elektronicznie i przekazuje je do pamięci urządzenia za pośrednictwem małej klawiatury. Następnie za pomocą linii telefonicznej może szybko przekazać dane do pamięci centralnego komputera firmy badawczej. Opisany sposób transmisji danych nazwano systemem skomputeryzowanych wywiadów osobistych (system CAPI — Computer Assisted Personal Interviewing). Zastosowanie terminali elektronicznych daje wiele korzyści¹.

•    Zapisane i przechowywane dane elektroniczne (odpowiedzi) są gotowe do bezpośredniego wprowadzenia do komputera i dalszej analizy ilościowej. Dzięki temu eliminuje się cały etap przygotowywania danych do analizy i ich redukcji, zwłaszcza redagowanie i kodowanie ręczne. Odpowiedzi respondentów są kodowane automatycznie.

•    Wyeliminowanie etapu porządkowania danych oznacza nie tylko oszczędność kosztów, lecz także ograniczenie błędów, które na tym etapie mogą zostać przypadkowo wprowadzone. Dzięki temu skraca się czas badania i zwiększa jego dokładność albo zmniejsza się próbę.

•    Tradycyjne papierowe instrumenty pomiarowe, jakimi są kwestionariusze wywiadu, były drukowane w ilości równej liczbie respondentów dobranych do próby. Obecnie mogą one być zastąpione terminalami; jeden terminal przypada na jedną osobę prowadzącą wywiad. Dzięki temu maleją zarówno stałe, jak i zmienne koszty pomiaru. Kwestionariusze mają jednak nadal zastosowanie, choć zmienia się ich forma i sposób korzystania z nich — zamiast kart papieru mamy obraz kwestionariusza na ekranie monitora. Nie

278

1

G. Rowley, K. Barker. V. Callaghan. The Market Research Terminal and Developments in Survey Research, „Europeaii Journal of Marketing” 1986, No. 2, s. 35-36. Autorzy d<xlajq, że kwestionariusz umieszczony w terminalu moż.e zawierać do 200 pytań w jednym wywiadzie, a skala odpowiedzi na każde pytanie może mieć maksymalnie 12 możliwych pozycji, podobnie jak w przypadku kart perforowanych. W roku 1986 terminal taki kosztował w Wielkiej Brytami 350 £ (450 USD).