Bez nazwy

12

gdzie d_r - średnia arytmetyczna dwu wzajemnie prostopadłych średnic, mierzona po rozerwaniu na dłuższej części próbki w połowie między miejscem rozerwania i końcem długości pomiarowej.

Najważniejszą, najczęściej używaną miarą plastyczności materiału, jest względne wydłużenie próbki proporcjonalnej po rozerwaniu

A_p ~100[%].    (1.15)

*'0

gdzie:p -krotność próbki {p = 5 lub 10),

AL - bezwzględny przyrost długości pomiarowej po rozerwaniu.

Z kolei AZ. wyznacza się ze wzoru:

AZ = Z„ - Zo,    (1.16)

gdzie Z„ - końcowa dtugość pomiarowa próbki, zmierzona między końcowymi znakami po zestawieniu obu części rozerwanej próbki tak, aby dokładnie do siebie przylegały, a ich osie tworzyły jedną linię prostą.

Postępowanie takie jest prawomocne, gdy pęknięcie wystąpiło w przypadku próbek o krotności:

— p < 5 - w odległości od końca długości pomiarowej nie mniejszej niż 1/3 Zo,

— p > 5 - w odległości od końca długości pomiarowej nie mniejszej niż 1/4 Z₀ lub gdy powyższe warunki nie zachodzą, ale wyznaczone A_p na podstawie równania (1.16) spełnia wymagania norm przedmiotowych.

Jeżeli powyższe warunki nie zachodzą, Z„ wyznacza się na podstawie pomiarów dwóch odcinków wyznaczonych przez działki naniesione przed próbą na długości pomiarowej próbki co 5 lub 10 mm.

Po złożeniu rozerwanej próbki należy najpierw wyznaczyć odcinek AB:

—    punkt A na skraju długości pomiarowej krótszej części rozerwanej próbki,

—    punkt B na takim znaku na dłuższej części, aby AR = RB (punkt R w miejscu

rozerwania).

Niech n oznacza liczbę działek odcinka AB, N - liczbę działek na długości pomiarowej. Może zajść jeden z dwu przypadków:

a)    N-n jest parzyste (rys. I .6a),

b)    N — n jest nieparzyste (rys. 1.6b).

Należy wyznaczyć w przypadku:

a)    punkt C tak, aby odcinek BC miał (N -nJ/2 działek,

b)    punkt C tak, aby odcinek5C miał (N-n - \)/2 działek, punkt C' tak, aby odcinek BC' miał (JV -n + 1J/2 działek.

AC

rrij_jBi JcJcu Jaj

Następnie należy zmierzyć w przypadku:

a)    odcinki AC i BC oraz obliczyć

L_u ⁼ AC + BC,

b)    odcinki AC i BC' oraz obliczyć

L_u = AC + BC’.

a)    b)

N

/---v

N

-v (N-o+lV2

0.17)

(U3)

i

h-    h⁰- i- 4-|c.f 4_|q_ 14 zrcpf

i    bc    Ir^-

-ner

Rys. 1.6. Pomiary wydłużenia próbki w przypadku, gdy rozerwanie nie wystąpiło w części środkowej

Postępowanie powyższe ma na celu uwzględnienie, że największe odkształcenia zachodzą w obszarze szyjki, w pobliżu rozerwania. Jeżeli rozerwanie nastąpiło w pobliżu końca długości pomiarowej, część dużych odkształceń w obszarze szyjki znalazła się poza długością pomiarową. W powyższej metodyce dwukrotnie uwzględnia się wydłużenie odcinka BC, nie uwzględnia się natomiast w ogóle wydłużenia odcinka DC (DC¹) (rys. 1.6), zawierającego tę samą liczbę działek co odcinek BC. Wydłużenie odcinka BC jest większe od wydłużenia odcinka DC (DC'), ponieważ leży on bliżej miejsca rozerwania. Z tego powodu AZ obliczone na podstawie wzoru (1.17) lub (1.18) jest większe niż według wzoru (1.16).

1.3. Analiza pracy próbki w zakresie plastycznym

Należy zwrócić uwagę, że we wzorze (1.12) pojawiła się nowa definicja naprężenia - siła nie jest w niej odniesiona do przekroju początkowego S₀ (jak to miało miejsce we wszystkich poprzednich definicjach), ale do przekroju występującego w momencie działania danej siły. Takie naprężenia nazywamy naprężeniami rzeczywistymi a_n. Z warunku stałej objętości podczas dużych odkształceń plastycznych