Bez nazwy5 (6)

88 Szkice z filozofii literatury

czy do nauki o literaturze, drugie do pewnego działu estetyki, ale obie te linie badań przynależą do siebie, gdyż jedne rzucają światło na drugie. A płynie to m.in. stąd, że powstające w pewnych warunkach literackie przedmioty estetyczne stanowią to, w czym się ucieleśnia właściwe „przeznaczenie” dzieł sztuki literackiej.

(RUNICZNY WYPADEK DZIEŁA LITERACKIEGO

W czasie pisania książki Das literariscbe Kunstwerk zajmowało mnie żywo pewne zagadnienie. Dotyczy ono sprawy, czy iwory tego rodzaju jak Slopiewnie Tuwima są utworami lite-i ackimi w ścisłym tego słowa znaczeniu. Przykłady „mirohła-ilów”, które Tuwim obecnie przytacza¹, stanowią jeszcze skrajniejszy wypadek od Slopiewni. Toteż bliższe ich zbadanie może dopomóc do tym dokładniejszego wyznaczenia zakresu dzieł literatury pięknej. Zagadnienie istoty „mirohładów” wiązi¹ się też z pytaniem, które nasuwają niektóre utwory i poglądy teoretyczne St. Ign. Witkiewicza, mianowicie: jak daleko w dziele literackim iść może „deformacja” przedstawianej w nim rzeczywistości, a osiągnięta już nie przez jej „odbebe-i kowanie”, lecz przez zniekształcenie normalnej budowy zdań i tworów znaczeniowych występujących w dziele literackim.

Rozważania Tuwima potwierdzają to, co napisałem w swo-|i*j książce o własnościach i roli warstwy językowo-brzmienio-wej w dziele literackim. Zarazem jednak zdają się zaprzeczać temu, co twierdzę o wielowarstwowej budowie dzieła literac-I tego i o niezbędności występowania w nim czynnika znaczenia słów i sensu zdań. Tuwim przytacza bowiem pewne utwory,

I lóre - jak się zdaje - uważa za „literackie”, a które tego czyn-

Por. J. Tuwim: Atulli miroblady, „Wiadomości Literackie”, nr 588. Wśród wielu pr/ykladów podawanych przez Tuwima „Atulli mirohładami” nazywa Tuwim „wierzyli” następujący:

Atulli mirohlady, grobowe ucichy,

Mój młodniu, moje bulle i moje pupichy.