BUWH7

58 Rozdział 5

3. Organizacja. Są to m.in. znaczne koszty finansowe. Pracodawca wypłaca wynagrodzenia osobom mobbowanym, których praca wskutek stosowania wobec nich przemocy psychicznej jest mniej wydajna i często niespełniająca określonych wymogów. Negatywne skutki błędów kierownictwa uprawiającego mobbing wobec swoich podwładnych są dla organizacji nie mniejsze niż dla samych ofiar tego procederu. Są one także wymierne i niewymierne. Straty wymierne to przede wszystkim obniżenie wydajności pracownika prześladowanego (czasem złośliwie pozostawionego w bezczynności), straty wynikające ze wzmożonej absencji w pracy lub z wypadków spowodowanych zdenerwowaniem, koszty procesów sądowych i odszkodowań dla pracowników bezpodstawnie zwolnionych, pogorszenie jakości pracy wynikającej z obniżonego morale i wiele innych strat powodowanych błędami w kierowaniu ludźmi.

Wielkie są również straty niewymierne irracjonalnych i ostrych konfliktów w postaci spadku zaufania do kierownictwa i pogorszenia się klimatu moralnego, wzrost postaw egotycznych wynikających z izolacji społecznej i nieufności pracowników wobec kierownictwa, a także z poczucia własnego zagrożenia i konsternacji spowodowanej bezsilnością wobec krzywdy osoby mobbowanej, a jednocześnie znajomej lub zaprzyjaźnionej itp. Zniszczone kariery zawodowe ludzi ambitnych i błędy w polityce awansów przynoszą utratę szans i korzyści zarówno dla jednostek, których to bezpośrednio dotyczy, jak i dla całej organizacji.

Reakcją na agresywne zachowania szefa, wciąż krytykującego i wyrażającego niezadowolenie z podwładnych, tworzącego atmosferę lęku i zagrożenia, jest brak zaangażowania oraz satysfakcji z pracy. Pracownik w sposób rutynowy, prawie automatyczny wypełnia obowiązki służbowe, ograniczając się jedynie do tych, które są absolutnie niezbędne. Staje się również bardzo uległy i uczynny wobec agresora. W ten sposób toksyczny szef pozyskuje idealnego pracownika — posłusznego, gotowego do wypełniania poleceń bez najmniejszego sprzeciwu, niemającego odwagi poddawać w wątpliwość jakichkolwiek decyzji przełożonego. Takie zachowania mają tendencję do utrwalania się, co jest niezwykle szkodliwe zwłaszcza dla stosunkowo młodych pracowników, tracących w ten sposób swoją kreatywność i dynamiczność, co praktycznie uniemożliwia im awans i samorealizację w przypadku zmiany miejsca zatrudnienia.

Inne poważne konsekwencje mobbingu dla organizacji to:

- naruszenie lub zmiana publicznego wizerunku firmy — pracownicy mobbowani, niezależnie od tego, czy jeszcze w niej pracują, czy też zostali zwolnieni lub sami złożyli wypowiedzenie, opisując swoje złożone problemy różnym osobom spoza miejsca pracy (np. członkom rodziny, znajomym, lekarzom, prawnikom, terapeutom, członkom stowarzyszeń antymobbingowych itp.) przedstawiają poprzez pryzmat własnych przeżyć i doznanych krzywd określony obraz danej firmy i stosunków w niej panujących, niezgodny z obrazem oficjalnie promowanym w jej otoczeniu,

-    zaburzenie relacji interpersonalnych osób mobbowanych z klientami firmy (tych pracowników, których praca polega na kontaktach z nimi); innymi słowy sposób traktowania osób poddawanych terrorowi w miejscu pracy przekłada się na jakość i sposób pracy z klientami, co również może mieć wpływ na image firmy na zewnątrz,

-    fluktuacja personelu i jej konsekwencje: koszty procedur rekrutacyj-no-selekcyjnych, szkolenia nowych, niedoświadczonych pracowników, koszty związane z koniecznością wprowadzenia do pracy i wdrożenia się do obowiązków nowo przyjętego personelu, niedotrzymywanie terminów, niższa jakość świadczonych usług, mniejsza efektywność, koszty administracyjne związane ze zwalnianiem pracowników oraz z zatrudnianiem nowych osób,

-    kultura organizacyjna niesprzyjająca twórczej, kreatywnej i efektywnej pracy, atmosfera wzajemnej podejrzliwości i braku zaufania,

-    obniżenie morale oraz motywacji pracowników będących obserwatorami działań mobbingowych.

Działania mobbingowe oraz klimat zastraszenia powodują bierność pracowników, rutynę, schematyzm myślenia i działania, brak kreatywności i niekonwencjonalnego, nowatorskiego podejścia do różnych problemów organizacji, brak alternatywnych pomysłów, planów i projektów w celach poszerzenia oferty przedsiębiorstwa i zwiększenia jego konkurencyjności na rynku, co wywiera istotny wpływ na efekty uzyskiwane przez firmę. Obniża się również wydajność i efektywność samej kadry kierowniczej, zajętej stosowaniem mobbingu. Zamiast skoncentrowania się na bieżących problemach organizacyjnych, mobber na stanowisku kierowniczym wyrządza wielkie szkody zarówno swoim ofiarom, jak i całej organizacji, powodując niewykorzystywanie lub zniszczenie posiadanego potencjału pracowników. Mobbing jest więc zaprzeczeniem zasad racjonalnego i skutecznego kierowania ludźmi, patologią zarządzania personelem.

4. Całe społeczeństwo. Koszty mobbingu ostatecznie ponosi też całe społeczeństwo w postaci finansowania przyśpieszonych emerytur, wzrostu kosztów świadczeń zdrowotnych i ubezpieczeń społecznych, wzrostu bezrobocia, upowszechnienia się postaw krytycznych wobec istniejącego ładu