CCF20091116006 (2)

— o    ^

Przyczyną zawodowej choroby odzwierzęcej może być również pałeczka li-steriozy (Listeria monocytogenes) występująca u wielu gatunków zwierząt domowych i dzikich (owce, bydło, świnie, gryzonie, drób), a także w kiszonkach i innych paszach, glebie i wodzie. Choroba jest wielopostaciowa, do najgroźniejszych jej form należy zapalenie mózgu i opon mózgowych. Może także powodować wady wrodzone płodu i dlatego jest szczególnie groźna dla kobiet w ciąży. Grupami narażonymi są: rolnicy, hodowcy, rzeźnicy i weterynarze.

Wśród laseczek wytwarzających przetrwalniki znaną przyczyną choroby zawodowej hodowców bydła i owiec oraz pracowników zakładów przetwarzających surowce zwierzęce była w ubiegłych wiekach laseczka wąglika (Bacillus anthracis).

Promieniowce

Termofilne promieniowce, zwłaszcza z gatunków Saccharopolyspora rectivir-gula (Micropolyspora faeni) i Thermoactinomyces vulgaris. są uznawane za główną przyczynę najbardziej znanej formy aheolitis allergica. zwanej „płuco rolnika“ lub „płuco farmera". Do uczulenia dochodzi w trakcie pracy z przegrzaną paszą, w wyniku w'dychi wania pyłu zanieczyszczonego zarodnikami promieniowców.

12.23. Grzyby

Grzyby niższe: pleśnie

Wśród grzybów tych można wyróżnić dwie grupy. Pierwszą stanowią grzyby połowę. rozwijające się na roślinach. W sezonie letnim wytwarzają duże ilości zarodników. które mogą być przyczyną chorób alergicznych (alergiczny nieżyt nosa, astma, zapalenie spojówek) u rolników' wykonujących prace połowę.

Znacznie większe zagrożenie stwarzają, należące do drugiej grupy, grzyby przechowalniane, głównie z rodzajów Aspergillus i Penicillium, rozwijające się na składowanych surowcach roślinnych i zwierzęcych w warunkach zwiększonej wilgotności i podwyższonej temperatury. Na przykład w pierwszej fazie opróżniania silosu z kiszonką rolnicy są narażeni na wdychanie bardzo dużych ilości spor kropidlaka popielatego {Aspergillus fumigatus). Grzyb ten jest powszechnie uważany za bardzo istotny czynnik zagrożenia zawodowego, ponieważ może być przyczyną nie tylko aheolitis allergica i astmy zawodowej, ale również grzybicy płuc (aspergilozy).

Mikotoksyny

Mikotoksyny są to trujące, nielotne metabolity o budowie cyklicznej i małym ciężarze cząsteczkowym. Opisano ponad 100 rodzajów' mikotoksyn, wśród których największe zagrożenie stanowią: aflatoksyny (wytwarzane przez Aspergillus fla-vus), ochratoksyna A, trichoteceny i Zearalenon. Ich wytwarzanie jest ściśle uzależnione od warunków ekologicznych. W szczególnie dużych ilościach powstają w warunkach niedoboru substancji odżywczych, np. w okresie suszy.

Mikotoksyny, które dostają się do organizmu ludzkiego drogą pokarmową, działają toksycznie, rakotwórczo, teratogennie i mutagennie. Najczęściej wywołują zmiany patologiczne w wątrobie, nerkach, układzie nerwowym, płucach i innych narządach.