CCF20091123029

• List £ ^ “EP^ednie.

Zasadniczo zawsze powinno się wysyłać do respondentów listy zapo-wiednie na jakiejś dwa, trzy tygodnie przed rozpoczęciem badań. Pomijając fakt, że dzięki tym listom, organizatorzy badań już przed rozpoczęciem wywiadów w terenie mogą zorientować się co do aktualności poszczególnych adresów /zwroty, listów z adnotacją "adresat nieznany" wskazują, których respondentów trzeba wymienić na innych/, listy te w dużym stopniu przejmują rolę omawianego wyżej wprowadzenia i bardzo ułatwiają ankieterom ich pierwsze kontakty z badanymi. Ankieter pukając do mieszkania respondenta nie wchodzi tam jako osoba, która nie wiadomo kim jest, skąd zna adres i czego chce - tylko od razu może powołać się na wysłany lifit, zapytać badanego czy otrzymał wiadomość np. z Polskiej Akademii Nauk, z Uniwersytetu w ..... lub z okreś -lonególnstytutu. Na ogół też nie potrzebuje już recytować całego wprowadzenia, chociaż oczywiście można spodziewać się ze strony respondenta dodatkowych pytań i próśb o wyjaśnienie. Czasami bardzo pozytywną rolę /w sensie zachęcenia do udziału w badaniach/ może odegrać osoba, któia podpisała list. Dzieje się to tak w przypadku kiedy jej nazwisko jest znane i cieszy się ona szacunkiem badanej zbiorowości.

Poniżej zamieszczono przykład takiego listu zapowiedniego, który był rozsyłany w 1972 r. w IFiS PAN do kandydatów na respondentów przed rozpoczęciem każdego badania. Ust może służyć jako wzór we wszystkich badaniach. Posługując się tym listem jako schematem, badacze mogą w miejscu kropek wpisywać tylko tematykę i terminy badań

oraz ewentualnie zmieniać nazwę instytucji. _v

\

Warszawa, dnia

POLSKA AKADEMIA NAUK INSTYTUT FILOZOFII I SOCJOLOGU Warszawa, Pałac Staszica Sekretariat tL 26-78-42;

Szanowny Panie, Szanowna Pani.

Polska Akademia Nauk prowadzi badania na temat,

W związku z tym chcielibyśmy uzyskać informacje o tych sprawach od mieszkańców .......................i województwa,

W dniach............. zgłosi się do Pana/Pani współpracownik

Polskiej Akademii Nauk w celu przeprowadzenia z Panem/Panią rozmowy na te tematy. Prosimy bardzo o życzliwe przyjęcie naszego współpracownika i udzielenie mu szczerych i przemyślanych odpowiedzi. Podkreślamy, że informacje uzyskane od Pana/Pani posłużą wyłącznie do celów naukowych i oczywiście nie będą ujawniane nikomu postronnemu.

Nazwisko Pana/Pani zostało wybrane losowo spośród mieszkańców .....................i województwa.

Z góry dziękujemy za życzliwą współpracę.

_f    Dyrektor Instytutu

Wiadomo jest również każdemu socjologowi, że przeprowadzenie badań, zwłaszcza w jednej miejscowości, mogą ułatwiać artykuły zamieszczane w prasie lokalnej, które w pewnym zakresie spełniają i rolę wprowadzenia i listu zapowiedniego. Przygotowują one bowiem daną społeczność do faktu, iż na terenie ich miasta czy województwa prowadzone są badania, które mają określony cel i że któregoś dnia może przyjść do ich mieszkania ankieter. Takie artykuły były zamieszczane w lokalnej prasie, kiedy w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych Uniwersytet Łódzki prowadził badania np. w Bełchatowie czy we Włocławku, a Uniwersytet Warszawski - w Kielcach¹⁰. Tym samym celom służą również lokalne audycje radiowe czy telewizyjne na temat badań w danym mieście lub województwie, a jeśli wywiady przeprowadza się na terenie

zakładu pracy - specjalne pogadanki wyjaśniające w miejscowym radio-

i

węźle.

Por. np. artykuł pt. "Kieleckie szkoły średnie opanowane przez warszawskich socjologów". Echo Dnia, 21. IX. 1972 . Przykład takiego artykułu pt. "Badania opinii publicznej w Łodzi", który był wydrukowany dn. 17. IV. 1961 we wszystkich trzech gazetach łódzkich, można znaleźć w I tomie, "Analiz i prób technik badawczych w socjologii" 1, s. 308 .