CCF20110310034

Rys. 8.17. Sztuczne uziomy fundamentowe: a) w lawie fundamentowej wykonanej z betonu niezbrojonego, b) w fundamencie wykonanym z betonu niezbrojo-nego, c) w fundamencie z betonu zbrojonego; 1 - sztuczny uziom fundamentowy, 2 - uchwyt uziomowy, 3 - przewód uziemiający, 4 - lawa fundamentowa, 5 - mur z cegły, 6 - warstwa izolacyjna, 7 - podłoga, 8 - beton nieuzbrojony, 9 - podsypka żwirowa, 10 - beton zbrojony

Uziemienie instalacji elektrycznej budynku należy wykonać w bezpośrednim sąsiedztwie budynku. W Niemczech, od ponad czterdziestu lat wykonuje się uziomy sztuczne fundamentowe wykorzystywane jako uziomy ochronno-robo-czo-odgromowe. Wprawdzie takie rozwiązania pojawiły się już w Polsce ale są one wciąż mało znane. Dlatego poniżej przedstawiono podstawowe zalety i sposoby wykonywania uziomów fundamentowych sztucznych. Należy przy tym wyjaśnić, że uziomy fundamentowe naturalne (fundamenty zbrojone) wprawdzie mogą być wykorzystywane dla ochrony odgromowej budynku ale nie nadają się do wykorzystywanie jaki uziomy ochronno robocze. Zbrojenie takich fundamentów jest bowiem łączone drutem wiązałkowym i miejsca połączeń mają dużą rezystancję. Prąd udarowy przebija taką rezystancję, natomiast prądy zwarciowe nie i na rezystancji styku wydziela się duża ilość ciepła, mogąca uszkodzić beton.

Na rysunku 8.17 przedstawiono zasadę wykonania uziomu fundamentowego przy różnych rodzajach fundamentów.

Uziom fundamentowy sztuczny należy wykonać jako zamknięty pierścień umieszczając go w fundamentach ścian zewnętrznych budynku. W budynku o dużej powierzchni, uziom fundamentowy należy wykonać nie tylko w fundamentach ścian zewnętrznych, ale również w fundamentach ścian wewnętrznych lub w płycie fundamentowej tak, aby rozmiar oczek uziomu nie przekraczał 20 x 20 m.

Zaleca się, aby do wykonania uziomów fundamentowych sztucznych stosować płaskowniki lub pręty okrągłe. Przekrój płaskownika nie powinien być mniejszy od 30 mm x 3,5 mm, a średnica prętów - od 10 mm. Przewody uziemiające, łączące uziom z główną szyną uziemiającą (zaciskiem probierczym)

66

Podręcznik irtpe

powinny być wykonane ze stali ocynkowanej, gdyż nie są one chronione przed korozją przez fundament i są prowadzone w kondygnacji przyziemnej (zwykle w piwnicy).

Na rysunku 8.17 oznaczono jedynie przewód uziemiający łączący uziom /. główną szyną uziemiającą. Jeżeli budynek jest wyposażony w instalację odgromową to przewód odprowadzający tej instalacji może być przyłączony do głównej szyny wyrównawczej lub bezpośrednio do uziomu. W tym ostatnim wypadku powinien on być prowadzony na całej długości na zewnątrz budynku. Łączenie przewodu odprowadzającego bezpośrednio do uziomu wydaje się rozwiązaniem godnym zalecenia. Dzięki takiemu rozwiązaniu przewód uziemiający uziemienia instalacji elektrycznej budynku nie będzie narażany na uszkodzenie przez prąd wyładowania atmosferycznego.

Uziom fundamentowy w fundamencie nieuzbrojonym należy umieścić tak, aby ze wszystkich stron był otoczony warstwą betonu o grubości co najmniej 5 cm. Zapewnia to dobrą ochronę stali przed korozją i prawie nieograniczoną trwałość tak wykonanego uziomu. Przy wykonywaniu uziomu z płaskownika, powinien być on ułożony „na sztorc”, to znaczy pionowo dłuższym bokiem przekroju. Płaskownik lub pręt należy umieszczać w specjalnych uchwytach wbitych lub ustawionych na podłożu, zabezpieczających elementy uziomu przed przesunięciem w momencie zalewania fundamentu betonem. Rodzaj stosowanych uchwytów i ich liczba (odstępy między nimi) zależą od rodzaju gruntu (w gruntach niezbyt spoistych należy stosować mniejsze odległości między uchwytami aby przy zalewani betonem nie pogrążały się one w grunt i zachowana była opisana wyżej odległość 5 cm uziomu od gruntu).

Przykłady stosowanych w praktyce uchwytów mocujących płaskownik uziomu w wykopie pod fundament niezbrojony, złączek oraz połączenia dylatacyjnego przedstawiono na rysunku 8.18.

Rys. 8.18. Stosowane w uziomach fundamentowych sztucznych: a) uchwyty mocujące piaskownik uziomu, b) złączki prętów i płaskowników uziomowych, c) mostek dylatacyjny

Zeszyt 12

67