CCF20150118010

Brakoniecki uprawia poetycki) lilo/olię życia, kreuje przeciwko porażającemu zbiorowemu i jednostkowemu XX-wiecznemu doświadczeniu destrukcji i rozrywania kulturowej ciągłości. Fisze o nim z perspektywy historii, krajobrazu, rzeczy, ludzi Warmii, Mazur i dawnych Prus Wschodnich. Z każdego miejsca „świętowania” widać uniwersum, widać ślady chorób cywilizacji, szaleństw i wzniosłości człowieka. Poeta spowiada się prozą z nienawiści narodowej, z niezawionionej przez miliony osób martyrologii, deportacji, wypędzenia, rozpaczy. Dzięki temu Światowanie, mimo stosunkowo niewielkiej objętości, jest bodaj pierwszymi świadectwem literackim, w którym zawiera się nieprzyfastrygowana, nieza-kłamana, niezideologizowana prawda o ziemiach, które historia przemieniła w Atlantydę Północy, a nie w „ziemię serdecznie znajomą”, jak fałszywie i propagandowo głoszono w Polsce Ludowej. Nie ma potrzeby, aby przywoływać szczegóły dotyczące autochtonów, ludności napływowej z Kresów i Polski centralnej, Ukraińców i Łemków, braku integracji i wspólnoty, nierozwinięcia się na Warmii i Mazurach głębokiej tożsamości itp. Rzecz w tym, że Brakoniecki identyfikuje się ze złem i dobrem, życiem i umieraniem, ze swoim i obcym, przerażeniem i błogością, pamięcią i zapomnieniem, ukrytymi i jawnym, aby połączyć jak najściślej treść własnego indywiduum, swoją biografię z genealogią, losami rodzeństwa, ojca, matki, babć i dziadków, z.historią regionalną, polską, europejską i globalną. Godna uwagi jest dążność Brakonieckiego do widzeń nieuprzedzonych, do uporczywych olśnień, w których to, co sobie odległe, zbliża się i spaja. Taka postawa ma sens szerszy, bo jest próbą przeżywania świata poza determinizmem narodowym, państwowym, klasowym, wyznaniowym. Dlatego poeta może napisać o sobie „...nie jestem Polakiem, Niemcem, Żydem, nie jestem ani Warmiakiem, ani Australijczykiem. Jestem człowiekiem świata przypadkowo urodzonym na Warmii i w Polsce, w Europie i na Ziemi, lecz dosięgają mnie symboliczne znaki życia i śmierci, rodzenia i umierania, tworzenia i burzenia. Więc nie boję się swojej elementarnej potrzeby tożsamości i wolności, prawdy i dobra. Niech to ja buduję, krytykuję, osądzam. Oby nikt inny za mnie”.

Brakoniecki zatem, będąc poetą rozpaczy, przekleństwa historii, umierania i rozkładu, jest poetą świętości i radości istnienia, człowiekiem ekstazy egzystencjalnej. Sens życia zasadza się na zdolności do maksymalnie pojemnego i intensywnego przeżywania-świadczenia. Pisze poeta: „Moje światowanie, życie ciałem w świecie odrzuca celowość, a przyzywa sensowność, i dlatego zatrzymuje chwile, najbliższe okolice, historie, krajobrazy, wieki elementarne i niskie, małe i skryte”. Tu i gdzie indziej Światowanie daje wzór: trzeba żyć ani przeszłością, ani przyszłością, lecz poszerzoną o emocje, uczucia, pamięć, wyobraźnię teraźniejszością; .jedyna realność to światożycie, to dzianie się teraz”.

Paradoksalne jest to, że Brakoniecki tak ostentacyjnie zanurzor w autobiografii, lokalności, „najbliższości”, przekracza granice region) poji.il.ogM jako prowincja, obszar gorszy, nieatrakcyjny, niezdatny do real znój i i wzmacniania swojego człowieczeństwa. Przewartoścowuje wg myślenie, zdominowane przez geografię, naznaczone piętnem podziało’ i hiorarcliii, które stały się puste, nierealne, fałszywe. Na rozmaite sp< soby poeta ujawnia, iż żyjemy skrępowani wewnętrznie, zahamowań „nieobudzeni” do „światowania”.

Kazimierz Brakoniecki w latach dziewięćdziesiątych stał się rewela torem mitu Atlantydy Północy. Etyzm jego poezji spełnił się w realizmi wizyjnym i polegał na spadkobraniu dziedzictwa po żywotach cudzych dziedziczenie według Brakonieckiego jest formą dawania świadectwa ist nieniu własnemu, odnoszącemu się do realnej przestrzeni losu.

Dziennik poetycko-filozoficzny Swiatologia (Olsztyn 2001) jest próbi poety wejścia na nowy etap życia-doświadczania-pisania, który rozwinii się i pogłębi już w XXI wieku. Głos Brakonieckiego skierowany jes przeciwko panoszącej się po Europie dekadencji.

Ogród Północy

Alicji Bykowskiej-Salczyńskiej

Alicja Bykowska-Salczyńska (ur. 11 września 1953 roku w Ostródzie) jest poetką i autoi'ką słuchowisk radiowych. Należy do ścisłego kręgu poetów „Borussii”. Jej twórczość spotkała się z nie licznymi, ale niebagatelnymi wyrazami uznania. Za Autobus do Mokin (1992) otrzymała Nagrodę Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. Była laureatką konkursów Programu II Polskiego Radia na słuchowisko³⁴. Ograniczony odbiór tej twórczości wynikał po części z niepubliko-wania przez poetkę po 13 grudnia 1981 roku. Bykowska-Salczyńska przerwała milczenie po zmianach politycznych, począwszy od 4 czerwca 1989 roku. Z powyższego powodu trzeci w kolejności zbiór wierszy Autobus do Mokin zawiera utwory z lal. 1979-1991.

Barokowy z ducha świat Dykowskiej-Salczyńskiej obejmuje egzystencję analizowaną przez pryzmat metafizyki miejsca, które jest zarazem „centrum i »poboczem«”³⁵. Wiersze wizyjne opierają się na realiach codzienności

³⁴ Baby pruskie (1996), Okienac-ku na nliąjnię (1998), jak i Sceny miłosne z Warmii i Mazur (1995) oraz Dzień Mokradeł (2000) mąki i . Mi/m-ją radiową. Pisarka przygotowała tekst dramatu radiowego Point of no return kn<> olm/.m ne fragmenty odczytała 28 lutego 2001 roku w Miejskim Ośrodku Kultury w Oltc/.l.ynln

³⁵ Spostrzeżenie Leszka Szarugi, '/, Ogrodu l'i)lnony, „Nowe Książki” 2000, nr 6, s. 66.

63