CCI00070 (2)

Ad 3) Wreszcie niektóre czynności prawne nie mogą być w ogóle dokonane przez ograniczonego w zdolności do czynności prawnych (np. według art. 944 § 1 k.c. sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych).

Okoliczność, że osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może dokonywać niektórych czynności prawnych sama zależnie od rodzaju czynności prawnej za zgodą lub bez zgody przedstawiciela ustawowego i— nie wyłącza uprawnienia przedstawiciela ustawowego do ich podjęcia w imieniu tej osoby bez jej udziału, jeżeli jest on umocowany do jej reprezentowania. I tutaj, jak przy osobie niezdolnej do czynności prawnych, reprezentacja przez przedstawiciela ustawowego nie jest możliwa, jeżeli jest ona wyłączona przy danym rodzaju czynności prawnych. Bliższe omówienie związanej z tym problematyki należy do wykładu prawa rodzinnego⁴².

VI.    Pełna zdolność do czynności prawnych przysługuje osobom pełnoletnim (wskutek osiągnięcia 18 roku życia lub zawarcia małżeństwa), jeśli nie zostały ubezwłasnowolnione i nie ustanowiono dla nich doradcy tymczasowego (art. 11 k.c.).

Osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych może dokonywać wszelkich czynności prawnych w granicach swej zdolności prawnej⁴³. Ma ona też pełną zdolność procesową (art. 65 § 1 k.p.c.).

VII.    Ten. kto jest upoważniony z ustawy do dokonywania czynności prawnych za osobę pozbawioną zdolności do czynności prawnych lub mającą tę zdolność ograniczoną, jak również ten, kto w tym ostatnim wypadku może wyrażać zgodę na ich dokonywanie, jest jej przedstawicielem ustawowym. Przedstawiciel ustawowy to osoba, która do dokonywania powyższych czynności jest upoważniona z mocy ustawy; jego czynności dokonywane w zastępstwie powyższych osób wywierają skutki bezpośrednio dla reprezentowanego (art. 95 k.c.).

Jak to już wspomniano, przedstawicielami ustawowymi osoby małoletniej są najczęściej rodzice (art. 98 k.r. i op.), rzadziej opiekunowie (art. 155 § 2 w zw. z art. 98 k.r. i op.), wyjątkowo kuratorzy (por. art. 99 k.r. i op.). Przedstawicielem ustawowym osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie jest z reguły opiekun, wyjątkowo rodzice (art. 13 § 2 k.c.), czasem kurator (art. 99 w zw. z art. 155 § 2 i art. 175 k.r. i op.), a ubezwłasnowolnionej częściowo — kurator (art. 16 § 2 k.c.)⁴⁴.

⁴² Por. M. Grudziński, w: Komentarz do k.r. i op.. s. 849.

⁴¹ Przed nowelizacją k.r. i op. dokonaną ustawą z 24.07.1998 r. (Dz.U. Nr 117. poz. 757) mężczyzna pełnoletni, który nie ukończy! lat 21. mógł zawrzeć małżeństwo tylko za zezwoleniem sądu opiekuńczego.

⁴⁴ Co do zakresu umocowania kuratora osoby ubezwłasnowolnionej częściowo por. orz. SN z 30.11.1977 r.. OSN 1978. poz. 214; glosa P. Óchałka. NP 1981. nr 3. s. 159.

173