chalmers0065

67

Stopnie falsyfikacji, jasności i precyzji

sytuacji wyjaśnia, że katastrofa została na nas zesłana po to, aby wypróbować naszą wiarę, albo też, żeby ukarać nas za nasze grzechy. Wiele zachowań zwierząt można rozumieć w taki sposób, aby potwierdzały przekonanie, że „Zwierzęta są po to, aby spełniać role, które zostały im przypisane”. Teoretycy skłonni do tego rodzaju wyjaśnień winni są grzechu proroctwa i unikania problemu oraz narażają się na krytykę falsyfikacjonisty. Jeżeli teoria ma posiadać jakąkolwiek zawartość informacyjną, musi ponosić ryzyko możliwej falsyfikacji.

3. STOPNIE FALSYFIKACJI, JASNOŚCI I PRECYZJI

Dobra teoria naukowa lub prawo jest falsyfikowalne dlatego, że stwierdza coś określonego o świecie. Dla falsyfikacjonisty znaczy to, że im bardziej falsyfikowalna jest teoria, tym jest lepsza. Im więcej teoria mówi o świecie, tym jest więcej możliwych sposobności wykazania, że świat naprawdę nie zachowuje się tak, jak mówi teoria. Bardzo dobra teoria to taka, która zawiera twierdzenia o świecie o bardzo dużym zasięgu, która dzięki temu jest falsyfikowalna w wysokim stopniu i która zarazem nie ulega falsyfikacji, ilekroć poddawana jest sprawdzaniu.

Oto prosty przykład. Rozważmy dwa prawa:

a)    Mars porusza się po elipsie wokół Słońca.

b)    Wszystkie planety poruszają się po elipsach wokół Słońca.

Jest jasne, że prawo (b), jako element wiedzy naukowej, ma status wyższy niż prawo (a). Prawo (b) mówi nam bowiem wszystko to, co mówi prawo (a), ale także dużo rzeczy poza tym. Gdyby obserwacje Marsa sfalsyfikowały prawo (a), wówczas falsyfikacji uległoby również prawo (b). Każda falsyfikacja (a) jest więc fal-syfikacją (b), ale nie odwrotnie. Zdania obserwacyjne o orbitach Wenus, Jowisza, itd., mogłyby sfalsyfikować prawo (b), ale są nieistotne dla (a). Zbiór zdań obserwacyjnych, które służą do falsyfikacji praw lub teorii, nazwiemy, za Popperem, potencjalnymi falsyfika-