chalmers0194

196

Prawda, realizm, instrumentalizm

skara odwołuje się do roli, jaką w fizyce odgrywa eksperyment. Eksperymenty są przeprowadzane przez ludzi. Ludzie wymyślają i wytwarzają zestawy eksperymentalne, stanowiące systemy zamknięte, przystosowane do sprawdzania praw i teorii naukowych. Wydarzenia zachodzące podczas eksperymentu, błyski na ekranach, wskazania mierników, itd., są w pewnym sensie rezultatem działań ludzkich. Nie doszłoby do nich, gdyby ludzie nie podjęli odpowiednich działań. W tym sensie więc współwystępowanie zdarzeń istotnych dla sprawdzanych praw zachodzi dzięki działaniu człowieka, jednakże same prawa sprawdzane przez człowieka nie są dziełem ludzkim. (Bardzo łatwo można zmienić przebieg eksperymentu jakimś niezgrabnym ruchem, niwecząc możliwości znalezienia badanej współzależności. Uczyniwszy to jednak, nie niweczę praw natury.) Musi być więc różnica między prawami fizyki i ciągami wydarzeń wywoływanych w działaniach eksperymentalnych, które są świadectwem na rzecz tych praw.

Nie sądzę więc, aby fizyka polegała na poszukiwaniu prawdy, ponieważ charakter korespondencji w fizyce jest zasadniczo odmienny od typu korespondencji wiążącej się ze zdaniami o śniegu czy kotach na płotach. Mówiąc ogólnie, prawa fizyki wskazują na pewne własności lub cechy, które można przypisać przedmiotom lub systemom (na przykład masę) i opisują sposoby zachowania tych przedmiotów lub systemów, wynikające z faktu, że posiadają one te własności lub cechy (na przykład bezwładność). Rzeczywiste systemy posiadają zazwyczaj także inne cechy poza wskazanymi przez poszczególne prawa i ich zachowanie podlega również prawom związanym z tymi innymi cechami. Na przykład opadający liść jest zarazem systemem mechanicznym, hydrodynamicznym, chemicznym, biologicznym, optycznym i cieplnym. Prawa przyrody nie dotyczą związków pomiędzy dającymi się zlokalizować wydarzeniami takimi jak koty i płoty, ale czegoś, co można określić mianem tendencji transfaktualnych.

Rozważmy pierwsze prawo ruchu Newtona, prawo, które Ale-xander Koyre interpretował jako wyjaśnienie tego, co realne, przez to, co niemożliwe. Mimo to, jeżeli prawo to jest poprawne, wszystkie ciała mu podlegają, choć bardzo rzadko udaje się im to okazać.