Chemia29

A/ootrop jest cioklą mieszani n.l dwóch lub więcej składników, których nie można rozdzielić za po-moci| destylacji, gdyż wszystkie składniki odde-stylowują jednocześnie w tej samej lompera-luize Mieszanina zawierająca 95% etanolu 15% wody jest dwuskładnikową mieszaniną azeotropową, wrzącą w temperaturze 78.15 C.

ni

Daśwlii(lr./tinlo

Had,mu właściwości etanolami sodu

Przelej do parownicy około cm nikolu di > < e" in/iwmii etanol.n u sodu, otrzymanego w poprzednim doswiade/rum »loil.i| do ro/lwom około 2cm‘ wody i /.badaj odczyn mieszaniny /;i pomoc:; papie*11 u uniwersalnego.

Etanolan sodu jest bezbarwnym ciałem stałym, dobrze rozpuszczaI nym w wodzie. Odczyn wodnego roztworu etanolami sodu jest zasadom gdyż podczas rozpuszczania w wodzie reaguje on zgodnie z równaniem

CH,CH₂ONa + H₂0 —* CH₃CH₂OH + NaOH

Etanol, tak jak każdy alkohol, można otrzymać metodami omówiony mi w pierwszej części rozdziału, to znaczy w wyniku addyeji wody do cle nu lub substytucji chlorowca w chloroetanie. Na skalę przemysłową eiu nol otrzymuje się najczęściej w wyniku fermentacji. Przez fermentacji rozumieć należy złożony proces przetworzenia w alkohol pewnych cii krów zawartych w roślinach. Przetworzenie cukrów w alkohol wymajsi obecności drożdży, będących źródłem enzymów katalizujących cały pm ces. Fermentacji można poddawać cukry wydzielane z owoców, ziemnia ków, kukurydzy i zboża. Jeśli alkohol uzyskuje sic z ziemniaków, zbo/.i czy kukurydzy, należy w części wstępnej procesu przetworzyć skrobię /a wartą w omawianych produktach w cukier prosty, czyli glukozę, a dopiero potem przeprowadzić fermentację drożdżową.

Proces przetwarzania skrobi w cukier prosty polega na przyłączeniu do niej wielu cząsteczek wody przy jednoczesnym rozpadzie skrobi na coraz mniejsze fragmenty cukrowe. W końcowym etapie otrzymuje su glukozę, która ulega fermentacji zgodnie z równaniem:

drożdże

C₆H_i20₆ — 2 C₂H₅OH + 2 C0₂

glukoza    etanol

Fermentacja przestaje zachodzić, gdy zawartość alkoholu w mieszam nie przekracza 14%, ponieważ przy tak dużym stężeniu alkoholu dróż dże giną. W celu otrzymania z tej mieszaniny alkoholu należy poddni ciecz destylacji. Czysty destylat zawiera zawsze około 5% wody, gdyż ul kohol etylowy i woda tworzą przy tym składzie mieszaninę azeotropową. czyli mieszaninę alkoholu z odrobiną wody. To właśnie ona, a nie czy i\ alkohol, jest składnikiem najbardziej lotnym podczas ogrzewania mir szaniny etanolu i wody (mieszanina ta ma najniższą temperaturę wrze nia). Skład gazowego azeotropu jest zawsze taki sam, dlatego nie możmi takiego destylatu zatężyć w wyniku ponownej destylacji. Jeśli chcemy usunąć resztki wody z alkoholu, musimy dodawać różne substancje lu groskopijne wchłaniające wodę.

/.I Itr.u\\ ,lilii . 11 lv < 11111111 i'l \ iuw i fu |. ,1 iii lluimliH (hl .11.111111 ll/il |uw używano jego ro/l woiow |.iko n.ipojt»vv odiii/n|ącyi li < )bei nic coca/ ■ i m u i ''losuje się cl ariel jako paliw o. pali lę bowiem jasnym niekopcą-\ m płomieniem, wytl/ic l.ipic ilu o t lepią Alkohol często hyl i jest nadal losowany jako bardzo dolny lo/pus/.ezalnik, na przykład do wyrobu lakierów czy perfum.

¹ /y wiesz, ze...

i.ipoje alkoholowe otrzymywane z surowców zawierających cukry owocowe i" wina, jeśli produkt fermentacji nie został oddestylowany. Po oddestylowani sfermentowanego produktu uzyskuje się natomiast koniak lub rum. Na-i"t|om spirytusowym otrzymywanym ze skrobi jest piwo, jeśli nie zostanie od-!• .iylowane. W wyniku destylacji sfermentowanego produktu skrobiowego n/ymuje się wódkę lub arak.

Metanol jest substancją silnie toksyczną. Spożycie około 15 cm³ tego ilkoholu powoduje u człowieka ślepotę, a około 30 cm³ - śmierć. O ile dnak wszyscy wiedzą o niebezpieczeństwie związanym ze spożyciem iiflanolu, o tyle panuje przekonanie, że etanol jest bezpieczną substan-|.i. Tymczasem wypicie w krótkim odstępie czasu większej ilości etanolu ikże może być śmiertelne. Ponadto długotrwałe systematyczne stoso-inie mniejszych dawek etanolu prowadzi do uzależnienia. Metabolizm i.molu zachodzi przede wszystkim w wątrobie. Etanol zostaje przetwo-MHiy w aldehyd, a następnie w kwas octowy. Oba te produkty są bardzo kodliwe dla organizmu, a przede wszystkim dla wątroby.

Polecenia kontrolne

i Wyszukaj w tablicach chemicznych temperatury wrzenia etanolu, pro-pan-2-olu i propan-l-olu. Wyjaśnij, dlaczego różnica w lotności wymienionych alkoholi jest tak duża.

Wyjaśnij, dlaczego /z-heksanol bardzo źle rozpuszcza się w wodzie. Analizując budowę cząsteczek, odpowiedz, jak /i-propanol powinien się rozpuszczać w wodzie.

/.apisz cykl równań reakcji, które doprowadzą do otrzymania etanolu / etanu.

i l)mieść w miejsce liter na schemacie wzory i nazwy związków:

H,C=CH,

H,0, H⁺ AIO,

—* A

B

Oblicz masę sodu, która w reakcji z etanolem powoduje wydzielenie 2,24 dm³ wodoru odmierzonego w warunkach normalnych.

ii Napisz równanie reakcji propanolanu potasu z wodą i określ odczyn roztworu.

()pisz, w jaki sposób możesz odróżnić elanol i // pentanol.