choroszy8

178

etapach (fazach) obróbki odchyłki wykonania przedmiotu stopniowo zmniejszają się do wartości określonej tolerancją gotowej części a maleje grubość warstwy materiału, jaką usuwamy w czasie obróbki. Liczbę potrzebnych zabiegów czy przejść można orientacyjnie określić za pomocą wskaźnika wzrostu dokładności K_a. Wskaźnik ten podaje wartość stosunku tolerancji T_a rozpatrywanego wymiaru półfabrykatu do tolerancji T tego wymiaru w gotowym przedmiocie

178

Gdy dopuszczalne odchyłki od wymiaru nominalnego odkuwki np. wynoszą 1q²4 (wartość tolerancji 1,6 mm) i tolerancja gotowej części wynosi 0,05 mm, wówczas

K₀= — = 32. ⁰ 0,05

Na podstawie badań Instytutu Obróbki Skrawaniem w Krakowie można przyjąć [103], że gdy:

a)    K₀< 10 - możliwa jest obróbka w jednym przejściu,

b)    10 < K₀ < 50 - obróbka wymaga dwu przejść,

c)    K₀> 50 - obróbka wymaga co najmniej trzech przejść.

W każdej fazie obróbki powierzchnia obrabiana powinna mieć określony naddatek operacyjny na obróbką. Ustalając naddatek należy wziąć pod uwagę potrzebę:

a)    usunięcia zarówno śladów obróbki, jak i warstwy wadliwej uzyskanych w poprzedniej operacji, np. jeśli powierzchnia wymaga dogładzania i ma być wykonana z R_a = 0,08 pm, to po oszlifowaniu jej do R_a = 0,63 pm ma jeszcze warstwę wadliwą grubości od kilku do kilkunastu mikrometrów,

b)    zapewnienia właściwych dla danych operacji dokładności wymiaru, kształtu, położenia i powierzchni,

c)    zeskrawania warstwy odwęglonej, w przypadku gdy poprzedzającą operacją była obróbka cieplna,

d)    usunięcie ewentualnych odkształceń.

Z przedstawionych rozważań wynika ogólny wniosek, że na naddatek operacyjny wpływa kształt i wymiary przedmiotu, materiał, z którego jest on wykonywany, rodzaj i sposób obróbki poprzedzającej, a także obróbki realizowanej w danej operacji (lub zabiegu) oraz warunki techniczne wykonania. Dokładna i szczegółowa analiza wszystkich tych czynników jest możliwa i opłacalna tylko w produkcji wielkoseryjnej lub masowej, gdzie stała obserwacja procesu umożliwia dodatkowe korygowanie przyjętych naddatków.

W produkcji jednostkowej i małoseryjnej stosuje się niekiedy zalecane w literaturze technicznej szacunkowe wartości naddatków (tab. 6.3 [47]). Jako przykłady możni przytoczyć proponowane przez Polskie Normy naddatki na obróbkę szlifowaniem wałków (tab. 6.4) i na obróbkę szlifowaniem otworów (tab. 6.5). Niekiedy jest konieczne znormalizowanie naddatków, aby ograniczyć asortyment stosowanych narzędzi, jak prz>