choroszy'4

15. PROCESY OBRÓBKI WAŁÓW

15.1. WYMAGANIA OBRÓBKOWE

Wały znajdują się w konstrukcjach prawie wszystkich maszyn i mechanizmów (rys. 15.1). Są one bardzo zróżnicowane pod względem kształtu i wymiarów. Największe

zastosowanie w budowie maszyn, bo około 85% ogólnej ich liczby, mają wały średnicy od 30 do 80 mm i długości od 150 do 1000 mm. Największe wymagania obróbkowa są stawiane zewnętrznym powierzchniom obrotowym. Z tego powodu powierzchnie obrotowe określają plan obróbki przedmiotów tej klasy. Różnice kształtów kołnierzy, stopni, kanałów, wieńców zębatych itp. mają natomiast znaczenie drugorzędne i nie naruszają struktury procesu technologicznego. Zestaw wymagań stawianych wałom przedstawiono w tabeli 15.1.

15.2. MATERIAŁY I PÓŁFABRYKATY DO PRODUKCJI WAŁÓW

Wały gładkie, średnicy do 150, a niekiedy do 200 mm, wykonuje się z prętów walcowanych. Gdy średnice są większe lub w razie zwiększonych wymagań dotyczących właściwości wytrzymałościowych, stosuje się półfabrykaty kute lub prasowane.

Wały stopniowe w produkcji jednostkowej i małoseryjnej wykonuje się z pręta lub z odkuwek kutych swobodnie, w produkcji wiclkoseryjnej natomiast stosuje się odkuwki matrycowane. Obecnie spotyka się również w produkcji odlewy z żeliwa modyfikowanego lub sferoidalnego.

Półfabrykaty stalowe o zawartości węgla do 0,5% są przed obróbką normalizowane, gdy zaś zawartość węgla jest większa - zmiękczane. Odlewy powinny być odprężane.