choroszyF8

468

21.9. OBRÓBKA UZĘBIENIA ŚLIMAKÓW

Ze względu na kształt geometryczny rozróżniamy ślimaki walcowe i globoidalne. Ślimaki walcowe dzielą się na 3 grupy:

a)    spiralne, to znaczy takie, które w przekroju poosiowym mają zarys prostolinowy, a w przekroju prostopadłym do osi zarys boku zwoju jest spiralą Archimedesa,

b)    pseudospiralne, to znaczy takie, które w przekroju prostopadłym (normalnym) do zwoju mają zarys prostoliniowy,

c)    ewolwentowe, to znaczy takie, które w przekroju prostopadłym do osi mają ewol-wentowy zarys boku zwoju.

Zwoje ślimaków nacinamy metodą kształtową lub obwiedniową. Najbardziej rozpowszechnionym sposobem ich obróbki jest toczenie nożami kształtowymi. Na rysunku 21.32 przedstawiono sposób ustawienia noży przy obróbce różnych typów ślima-

d

Rys. 21.32. Ustawienie noży przy obróbce różnych typów ślimaków: b, d - obróbka ślimakowa spiralnego, a, c - obróbka ślimaka pseudospiralnego, e - obróbka ślimaka ewolwentowego, r. - promień kola zasadniczego, r_p - promień koła podziałowego

e

Ślimak spiralny powstaje wtedy, gdy prostoliniowe krawędzie skrawające noża przecinają oś ślimaka (rys. 21.32b i d). W tym przypadku narzędzie musi kształtem odpowiadać przekrojowi prostopadłemu do zwoju ślimaka, to znaczy powinno mieć zarys łukowo-wypukły. Wykonanie takiego ostrza jest trudne, co ogranicza zakres stosowania tego sposobu. Ponadto w miarę wzrostu kąta wzniosu linii śrubowej pogłębiają się różnice w warunkach skrawania poszczególnych krawędzi. Z tego powodu sposobem tym można toczyć ślimaki o małym (poniżej 5°) kącie pochylenia linii śrubowej.

Ślimak pseudospiralny powstaje wówczas, gdy przedłużenie krawędzi skrawających noża nie przecina osi ślimaka. Występuje to wtedy, gdy nóż o prostoliniowych krawędziach skrawających ustawimy tak, aby krawędzie te leżały w płaszczyźnie prostopadłej do linii śrubowej na walcu podziałowym ślimaka (rys. 21.32a i c). Tak wykonane ślimaki dobrze współpracują z kołami ślimakowymi, naciętymi tym samym nożem, którym nacina się ślimak.

Ślimak ewolwentowy powstaje wtedy, gdy krawędź noża jest styczna do walca zasadniczego (rys. 21.32e). Nóż w tym wypadku jest trudny do wykonania i dlatego takie ślimaki obrabia się najczęściej metodą obwiedniową. Zwoje ślimaka możemy również nacinać na każdej frezarce poziomej lub pionowej za pomocą podzielnicy i specjalnej głowicy umożliwiającej zmianę położenia osi frezu. Na rysunku 21.33 przedstawiono