C (66)

Model opracowano w skali 1 : 25 na podstawie materiałów zamieszczonych w zeszycie TBU nr 31. J. Magnuski „Wozy bojowe”, Modelist-Konstruk-or nr ' " * i zdjęć.

UWAGI OGÓLNE

Model nie jest trudny do wykonania, ale jest pracochłonny. Zawiera on dużą ilość drobnych detali. Wykonanie modelu ze wszystkimi detalami zamieszczonymi w planach wymaga dużego nakładu pracy i z tego względu nic powinien on być pierwszym modelem wykonanym przez modelarza. Opis budowy zakłada wykonanie wszystkich części, dla mniej cierpliwych podano w tekście wskazówki uproszczenia pracy. Plany przewidują „małą” mechanizację, jak np. otwierane pokrywy luków wieży, włazu kierowcy, obrotowe zamocowanie wieży, armaty i karabinu maszynowego. Z wykonania tych szczegółów mniej wprawni modelarze mogą także zrezygnować. Tam, gdzie to było możliwe, wyeliminowano sklejki, części będą łączone ze sobą na styk. Metoda ta przy odrobinie wprawy jest łatwa i pozwala na dokładniejsze łączenie części.

Do wykonania modelu niezbędne będą dodatkowe materiały: miękka tektura o grubości 0,8—I mm, karton, drut o grubości 1; 0,5 i 0,3 mm, farby nitro lub wodne (tempera, plakatówki), lakier bezbarwny nitro. Potrzebne narzędzia to: nożyczki, pinceta, ukośnie ułamane żyletki, linijka, nóż, drobny papier ścierny. Do klejenia najlepiej użyć kleju Butapren, Wikol lub kleju przygotowanego samodzielnie z polistyrenu (np. z opakowań po lekarstwach) rozpuszczonego w acetonie, rozpuszczalniku nitro lub płynie Acelskin (zmywacz acetonowy), Kleje biurowe i fotograficzne, zc względu na słabe spajanie kartonu, nic nadają się. Najlepiej gdy dysponujemy dwoma rodzajami kleju np. Butaprenem i przygotowywanym przez nas (lub podobnym fabrycznym). Butaprenu używamy do sklejania dużych powierzchni, a polistyrenu do sklejania małych części i klejenia części na styk. Należy pamiętać, że Butapren nie pozwala na dokonywanie poprawek (przesunięcie sklejonych części) a kleje polisłerynowe są bardzo „wrażliwe” na działanie lakieru nitro i przy malowaniu nim musimy zwrócić uwagę, czy części nie rozklejają się. Należy nakładać tylko bardzo cienkie warstwy lakieru, każdą następną po całkowitym wyschnięciu poprzedniej (około 6 godzin).

Przed przystąpieniem do budowy modelu należy dokładnie zapoznać się z opisem budowy i rysunkami pomocniczymi a w trakcie budowy przestrzegać następujących zasad:

-— części wyciąć dokładnie środkiem linii obrysu, w miarę klejenia (uniknie się ich zgrubienia), wzmocnić tekturą lub kartonem tt, o których mowa w opisie;

—    unikać pośpiechu, po dokładnym uformowaniu części przed sklejeniem przymierzyć je i ewentualnie dopasować, dopiero tak przygotowane części można sklejać;

—    linie zagięcia nagniatamy lekko tępym nożem lub końcem ostrza nożyczek (długie przy linijce), części zaokrąglone przeciągamy kilkakrotnie na ostrzu noża łub nożyczek aż karton będzie się sam zwijał;

;— wykonanie kół, gąsienic (elementy o dużej liczbie jednakowych małych części) będzie zapewne monotonne. Aby pracę tę sobie urozmaicić, można sklejać na przemian kadłub i koła lub rozłożyć klejenie kół i gąsienic na kilka rat. Taki system pracy nie zniechęci nas i pozwoli na zbudowanie modelu bez uprosz-

—    lakierem nitro malujemy model po jego ostatecznym złożeniu z tym jednak, że jeśli mamy wykonać elementy ruchome, musimy malować je już przed zamontowaniem według, szcze

gółów podanych w opisie (w przeciwnym wypadku lakier nitro unieruchomi nam te elementy);

—    wszystkie widoczne niezadrukowane powierzchnie, krawędzie i powstałe uszkodzenia druku w czasie pracy przed lakierowaniem należy pomalować farbą o odpowiednio dobranym kolorze. Kolor dobieramy metodą kolejnych prób stosując zasadę: do farb jasnych dodajemy niewielkie ilości ciemnych i po dokładnym wymieszaniu malujemy przygotowaną farbą kawałek papieru czekamy aż wyschnie i sprawdzamy zgodność odcieni;

—    pola oznaczone literą „w” wycinamy żyletką lub bardzo ostrym nożem (wyjątek — gąsienice — pola do ewentualnego wycięcia są zaczernione). Wycięcie małych okrągłych otworów żyletką byłoby trudne, dlatego też wytniemy je inaczej: przebijamy środek pola igłą lub ostro zaostrzonym drutem i „rozwiercaiuy” otwór do żądanej średnicy (ołówkiem lub coraz grubszymi drutami). Powstałe z drugiej strony części strzępy papieru ścinamy, jeśli nierówności te nie będą widoczne i nie będą przeszkadzać przy sklejaniu, pozostawiamy je, utworzą one „dodatkowe sklejki”.

Przestrzeganie powyższych zasad i wskazówek w opisie zapewni nam poprawne wykonanie modelu.

OPIS BUDOWY Kadłub

Części szkieletu oznaczone liczbami od 1 do 6 (lub liczbą i literą) naklejamy na tekturę o grubości 1 lub 0,8 mm. Wycinamy w nich wszystkie szczeliny montażowe oznaczone linia ciągłą w miejscach sklejania i dodatkowo, jeśli budujemy model ze szczegółami, wszystkie pola oznaczone literą „w”. Części szkieletu wyrinamy teraz starannie z arkusza tektury po zewnętrznej krawędzi linii obrysu. Wycinamy siatki pokrycia części 8 i 9 i po wycięciu pól podobnie, jak w częściach szkieletu, odpowiednio kształtujemy: w części 8 odginamy na zewnątrz błotniki, końce ich zaokrąglamy według kształtu burt; w części 9 wąski trapez za otworami na żaluzje silnika odginamy pod kątem prostym do góry, z przodu trójkąt z otworem włazu kierowcy — lekko w dół, trójkąty przy burtach — do środka, a burty skośnie w dół. Zaginamy wszystkie sklejki. Szkielet składamy „na sucho” (be2 kleju) i przymierzamy do części pokrycia. Niedokładności usuwamy szlifując krawędzie papierem ściernym. Po dokładnym dopasowaniu sklejamy szkielet (bez części 5 i 6) smarując klejem krawędzie wręg. Do części 1L i P przyklejamy od wewnątrz części laL i P. Szkielet przyklejamy do dna kadłuba (część 8), poza siatkę 8 wystają koliste dolne fragmenty części 1. Przyklejamy burty do szkieletu, z tylu i z przodu od góry wystają one poza części 1 tworząc fragmenty błotników. Spody błotników doklejamy do wystających poza kadłub wręg. Fragment tylu przyklejamy do krawędzi części 1 i la. Wskazane jest usztywnienie dna czołgu kartonem lub tekturą. Odpowiednio przycięte prostokąty wklejamy między wręg: i burty, przyklejając je jednocześnie do dna czołgu. Przed przyklejeniem części 6, jeżeli chcemy mieć obracaną wieżę, musimy zamontować „mechanizm” obrotu (rys. 2). WycinAmy z pierścienia 7b krążek 7a, wszystkie części oznaczone liczbą 7 naklejamy na tekturę, z tym, że krążek 7a nieco cieńszą niż pierścień 7b. Wycinamy je, w krążkach 7 i 7a wycinamy prostokąty (wąskie szczeliny), sklejamy je ze sobą tak, aby pokryły się dokładnie ich środki. W szczeliny wklejamy pionowo części 7d, które nie mogą wystawać poza część 7a. Sklejone krążki pasujemy dokładnie z otworem w części 6 i pierścieniem 7b; powinny one lekko się obracać, ale bez zbędnych luzów. Po dopasowaniu wkładamy krążki 7/7a w otwór części 6, przyklejamy od spodu pierścień 7 b do części 6, a do niego przyklejamy krążek 7c

zw rocając uwagę, aby klej nie dostał się do środka między pierścień a krążki, gdyż unieruchomi on nam „mechanizm”. Całość wzmacniamy paskami kartonu (części tych nie ma w planach) przyklejając je do krążka 7c i części 6. Możemy teraz, dokleić części 5 i 6 do szkieletu. Część 6a -przyklejamy od spodu do części 9 pasując otwór kierowcy* część ta jest mniejsza od trójkąta części 9, co umożliwi jego odgięcie w dół. Przebijamy otwór obok włazu, wklejamy w niego zwinięty w rurkę o średnicy 2 mm pasek 9a (oś pokrywy włazu). Część 9-przyklejamy do szkieletu i sklejek przy błotnikach dosuwając ją i jednocześnie przyklejając wąskim trapezem do wręgi 3. Wykorzystując sklejki oraz krawędzie części szkieletu (burt i wręg) przyklejamy: z tylu płytę 10, od góry część 11 (po wycięciu pól z literą „w”), z przodu od dołu część 12, od góry — 13 (lekko zaginamy ją w połowie). Między wystające za główny kadłub fragmenty części 10 a błotniki wpuszczamy kroplę kleju i przyklejamy do niej błotniki, podobnie przyklejamy błotniki do trójkątów przy burtach z przodu modelu. Z tyłu przyklejamy jednocześnie do błotników i burt od środka modelu, ukształtowane półokrągło, fragmenty góry błotników części 14, z przodu podobnie części 14a, I4b doklejamy od spodu do 14a, paski 14c (tył) i I4d (przód) naklejamy w odpowiednich miejscach na błotnikach. Na burtach naklejamy sklejone po 2 paski 9b. Na części 10 (tyś) naklejamy płytę lOa, na niej pokrywy lOb i zawiasy lOc. Zawiasy lOd przyklejamy po sklejeniu i przebiciu, otworów do części lOa i 8. Wklejamy w nie drut (wzór I) wkładając go „do oporu” w jedną z nich i po przesunięciu w drugą. Żaluzje wykonamy z części 15, 16, 17, 15a, 16a i 17a. Paski 15, 16 i 17 zaginamy w kształt prostokątów stroną zadrukowaną do wewnątrz, prostokąty z listwami żaluzji (oznaczone literą a) składamy w połowie i sklejamy, po rozcięciu otrzymamy listwy, które wklejamy w odpowiednie prostokąty skośnie na zaznaczone miejsca. Całość wklejamy w otwory w częściach 11 (5) i 9 (6). Naklejamy obudowy żaluzji części 18 i 19, na obudowie 19 naklejamy zawiasy 19a. Jeśli nie wykonujemy żaluzji, naklejamy na kadłub tylko obudowy nie wycinając otworów, na białe pola naklejamy prostokąty wycięte z elementów listew żaluzji. Na burtach przyklejamy pokrywy boczne części 20. Części 21 naklejamy na I, 2la malujemy po gronie niezadrukowanej na czarno i po sklejeniu przyklejamy do 21 (rury wydechowe silnika). Paski 22 sklejamy w kształt obręczy, naklejamy obok żaluzji na części 9, na nich naklejamy krążki 22a. Prostokąty z częściami 23 i 23b (haki) składamy w połowie i sklejamy haki po wycięciu naklejamy na styk na części 23a, z boków przyklejamy wzmocnienia 23b (pasek rozcinamy na 8 trójkątów). Gotowe haki przyklejamy na kadłubie na częściach 8 i 13. Z części 24, a i b wykonamy osłony spodu wieży, przyklejamy je na burtach 9_w oznaczonych linią ciągłą miejscach (są one narysowane na prostokątach, przygotowujemy je podobnie jak listwy żaluzji i haki; w dalszym opisie wykonanie części tego rodzaju nic będzie szczegółowo omawiane, zorientujecie się już sami, że należy je sklejać podobnie jak poprzednio opisywane).

Inne wyposażenie czołgu mocowane do kadłuba wykonamy po sklejeniu podwozia. Przyklejone wcześniej utrudniłoby pracę i mogłoby być uszkodzone podczas montażu innych części. Przy budowie kadłuba posługujemy się rysunkami nr 1, 3 i 4.

Zawieszenie kół

Części 25a L i P naklejamy na karton lub tekturkę, paski 25 kształtujemy półokrągło, oklejamy nimi części 25a, całość na kadłubie (8) przyklej ając. jednoczcśnie do wystających krawędzi części 1 (naklejenie na karton ułatwi nam sklejanie części na styk). Części 25b sklejamy w ścięte stożki i zaklejamy krążkami 25c i d, naklejamy je na burtach w oznaczonych miejscach (rys. 4).

Krążki 26 wzmacniamy kartonem lub tekturą oklejamy paskami 26a i naklejamy na burtach

3