Drzewo życia
0

wisku, pozwala odpowiedzieć na pytanie, czym były dla ludzi, których fragment świata stanowiły.

Ujęcie tego nadzwyczaj szerokiego i skomplikowanego zagadnienia nastręczało wiele problemów. Wizja świata i człowieka jest dość tajemniczą i bardzo zawiłą częścią kultury ludowej. Złożyło się na to szereg przyczyn. Najbardziej widoczną z nich jest stosunkowo niewielki i rozdrobniony materiał źródłowy, jakim obecnie dysponujemy. Trzeba było potraktować wizję w sposób ogólny i szeroki, co ułatwiły w znacznym stopniu, stwierdzone od dawna, podobieństwa między kulturami różnych narodów słowiańskich. I chociaż zasadnicza część naszych rozważań dotyczy obszaru Polski, często odwoływaliśmy się w celach uzupełniających lub porównawczych do kultury ludowej Słowian wschodnich lub południowych. Mimo wszelkich różnic, zazwyczaj powierzchownych, wierzenia i wiedza o świecie wykazują duży stopień jednolitości. Inną przyczyną trudności w rozwiązywaniu problemu był symboliczny, w znacznym stopniu, charakter mitów, wierzeń i obrzędów. Rozszyfrowanie wszystkich znaczeń i wydobycie wszelkich niesionych przez nie informacji wydaje się obecnie niemożliwe. Staraliśmy się jednak znaleźć klucz do najogólniejszych zasad decydujących o ostatecznym kształcie wizji świata. Po zetknięciu się z materiałem źródłowym doszliśmy bowiem do przekonania, że w jego mnogości i różnorodności da się odszukać kilka podstawowych myśli organizujących wierzenia w spójną całość. Idee te powtarzają się w materiałach pochodzących z różnych regionów Słowiańszczyzny. Można przypuszczać, że ongiś stanowiły wspólne dobro ludności słowiańskiej.

Specyfiką światopoglądu ludowego jest mały stopień jego werbalizacji, zjawisko typowe dla społeczności tradycyjnych, wśród których wtaj^gjgteto przejawiała się

_IH    ^g|