DSC00799 (6)

-i-

nego. W połączeniach wtłaczanych powstają duże naprężenia, które K3

Sprawdzenie wytrzymałości elementów walcowego połączenia

mogą zniszczyć elementy połączenia. Można je obliczyć w oparciu danie Lamćgo, przy czym zakłada się dla uproszczenia niezmienny * ^ krój pierścieniowy czopa i tulei, równomierny rozkład nacisku na wierzchni styku, sprężysty charakter naprężeń i dwukierunko^ stan naprężeń, przedstawiony na rys. 4. Id.

Na tym rysunku oznacza naprężenia obwodowe na powierzchni & ku w czopie, a* — naprężenia obwodowe na powierzchni styku w oprą a o\ i Oq — odpowiednie naprężenia na powierzchniach swobodnych w wydrążeniu czopa i na zewnątrz oprawy.

Rys. 4.3. Naprężenia obwodowe ar i promieniowe or w czopie 1 iw oprawie 2

AKade im.« W'

MECH*}

Rysunek 4.3 przedstawia rozkład naprężeń obwodowych i promieniowych w oprawie i czopie. Naprężenia obwodowe a_T w czopie są ściskające, a w oprawie rozciągające. Naprężenia promieniowe o_R są w obu elementach ściskające.

Zgodnie z zasadą Lamćgo suma naprężeń obwodowych i promieniowych w każdym punkcie przekroju pierścieniowego jest wielkością stałą (o_R+o_T = const). Na tej podstawie można obliczyć największą wartość naprężeń.

W czopie wydrążonym największe naprężenia (ściskające) występują na swobodnej powierzchni wewnętrznej, gdzie panuje jednokierunkowy stan naprężenia. W czopie pełnym panuje dwukierunkowe ściskanie z naprężeniami o_R = o_T =    = p.

W oprawie największe naprężenia występują na powierzchni wewnętrznej, gdzie panuje dwukierunkowy stan naprężenia (obwodowe rozciąganie i promieniowe ściskanie).

Naprężenia promieniowe osiągają największą wartość na powierzchni styku, a na powierzchniach swobodnych maleją do zera.

Poniżej zestawiono największe wartości naprężeń promieniowych i obwodowych (wg oznaczeń przyjętych na rys. 4.3), obliczone wg zasady La-mśgo (6, cz. II, str. 151].

^R\max ~ °Rs.max ⁼ P

i+a;_ 2p

°T1max    P“r"P Ą2 j

_ i

°T2maz \—Ą2

Największe naprężenia dla materiałów kruchych nie powinny przekraczać naprężeń dopuszczalnych przy ściskaniu (dla czopa) lub przy rozciąganiu (dla oprawy). Na tej podstawie, z uwagi na wytrzymałość czopa i oprawy wykonanych z materiałów kruchych — można obliczyć dopuszczalny nacisk powierzchniowy p_max (tabl. 14).

W czopie i oprawie wykonanych z materiałów plastycznych w zasadzie nie należy dopuścić do odkształceń plastycznych. Biorąc jako punkt wyjścia niewystępowanie odkształceń plastycznych w czopie lub w oprawie, można obliczyć dopuszczalny nacisk powierzchniowy Pmax (tabl. 14).

Tablica 14

DOPUSZCZALNY NACISK POWIERZCHNIOWY JWr NA POWIERZCHNI STYKU,

OBLICZONY ZE WZGLĘDU NA WYTRZYMAŁOŚĆ ELEMENTÓW WALCOWYCH POŁĄCZEŃ WTŁACZANYCH

- Materiał	Czop		Oprawa
	i ^! ;-'-^i pełny j wydrążony
	Vmax —
plastyczny	Re	0,58 (l—Aj)-Re	0,58(l—&i)-Re
kruchy	kc	0,5(l—Aj)* kc	kr ' l"ł“Aj Hm 1—Aj Rc
	xR =i Z-ż-5; . ~«0,28 (żeliwo)

Siła potrzebna do wtłoczenia i rozłączenia połączenia. Siłę F_w potrzebną do wtłoczenia części i siłę F_r potrzebną do ich rozłączenia można obliczyć na podstawie wzoru 2, przyjmując odpowiednie wartości współczynnika tarcia p. i nacisku powierzchniowego p.

Jeżeli nie występują odkształcenia plastyczne, to siłę F_w oblicza się, przyjmując dla stali i żeliwa p ='0,12-5-0,22, gdy zaś jedna część połącze

ni