DSC01191

Rysunek 1.3. Dziedzinowa struktura systemu zarządzania

politycznego systemu zarządzania. System ten w hierarchii organizacyjnej dotyczy wyższych szczebli, na których zapadają decyzje wyznaczające politykę systemu gospodarczego (kierunki i cele działania, sposoby osiągania celów itp.). Podsystem zarządzania operacyjnego jest natomiast związany ze szczeblem wykonawczym odpowiedzialnym za sprawną realizację bieżących zadań.

Warto zaznaczyć, że w ostatnich latach przeważa stanowisko preferujące płaskie struktury zarządzania, ponieważ zbyt wysmukłe struktury komplikują przepływy informacji i decyzji. „Każdy dodatkowy szczebel utrudnia osiągnięcie wspólnego kierunku i wzajemne zrozumienie, [...] zniekształca cele i odwraca uwagę od rzeczy istotnych, [...] przyczynia dodatkowych napięć, tworzy jedno więcej źródło inercji, tarć i opieszałości”³. Jako przykład sprawdzonej od wieków struktury o niewielkiej liczbie szczebli, pozwalającej — mimo to — efektywnie funkcjonować, jest podawana struktura Kościoła katolickiego, w której między papieżem a najniższym szczeblem, czyli proboszczem, jest tylko jeden szczebel pośredni — biskup⁴.

Drugim ważnym kryterium konstrukcji struktury zarządzania są dziedziny zarządzania, według których można wyodrębnić podsystemy zarządzania (rysunek 1.3) zasobami rzeczowymi, siłą roboczą i finansami.

W ich ramach może następować dalszy podział. Na przykład, podsystem zarządzania zasobami rzeczowymi tworzą podsystemy zarządzania: surowcami, produkcją, produktami gotowymi, środkami trwałymi. Wydzielenie ich umożliwia dekompozycję głównego celu firmy na cele szczegółowe, co jest istotne ze względu na sprawne funkcjonowanie przedsiębiorstwa, czemu sprzyja wielość drobnych celów (zadań). Są one „... potrzebne w każdej dziedzinie, której wydajność i rezultaty wpływają bezpośrednio i żywotnie na egzystencję i powodzenie biznesu”⁵. Wyznaczenie celów poszczególnych dziedzin zarządzania sprzyja skutecznemu działaniu w ramach określonych obszarów, przyczyniając się do osiągnięcia celu całości.

Kolejne kryterium podziału systemu zarządzania na podsystemy jest konsekwencją przebiegu procesu zarządzania, który tworzą sekwencje decyzji i informacji wszechobecne na wszystkich poziomach i dziedzinach zarządzania. Siła sprzężenia decyzji i informacji wynika z faktu, że decyzje powstają w następstwie przekształcenia informacji w „instrukcję" działania w określonej sytuacji.

Z uwagi na fazy zarządzania można w systemie zarządzania wyodrębnić |podsystem decyzyjny i podsystem informacyjny. Znajduje również zwolenników koncepcja wydzielania podsystemu kontroli, który jest traktowany jako pomost łą-jczący podsystem informacyjny z podsystemem decyzyjnym. Spośród elementów dynamicznie ujmowanego systemu zarządzania cechy nadrzędności wykazuje podsystem decyzyjny. Wynika to z roli decyzji w procesie zarządzania, o czym będzie nowa w następnym podrozdziałach.

Zoh. P.F. Drucker, Pnaktyka zarządzania. Czytelnik. Akademia Ekonomiczna w Krakowie. Stoików 1994, s. 223.

⁴    Tamże s. 223.

⁵    Tamże, s. 79.