DSC01382 (2)

nośeł. Jeżeli zaś znajdzie, dołącza jej wadą do swojej i tak dopełnia jej zepsucia. Natura słabsza nie może popsuć silniejszej, jeżeli ta nie chce. Jeżeli zaś chce, jest już zepsuta przez własną wadę, zanim zaszkodziła jej cudza wada. Tak samo jedna natura nie może popsuć drugiej natury wbrew jej woli, o ile obie są sobie równe.¹ Bo gdy natura obarczona wadą zbliża się do natury wolnej od wady, aby ją popsuć, nie podchodzi jako równa właśnie z tego powodu, że osłabiła ją własna wada. Może zaś silniejsza psuć słabszą. I wtedy albo obie przyczyniają się do tego, każda przez swą wadę, o ile obie są pod wpływem złej pożądliwości, albo decyduje wada silniejszej, o ile jej natura jest tak doskonała, że nawet zepsuta przez wadę, wyprzedza naturę niższą, którą deprawuje. Kto miałby rację ganiąc płody ziemi za to, że ludzie, zepsuci przez swoje wady, nie używają ich dobrze, lecz niszczą je przez nadużycie, żeby zaspokoić żądzę zbytku? A jednak żaden człowiek rozumny nie może mieć wątpliwości, co jest doskonalsze i potężniejsze: wszystkie płody ziemi wolne od wady, czy natura ludzka, nawet spaczona przez wadę.⁹

40. Może zdarzyć się również, że natura potężniejsza psuje jakąś niższą naturę, mimo że obie są bez wady (wadą nazywamy właśnie to, co zasługuje na naganę). A chyba nikt nie odważy się ganić człowieka umiarkowanego, który w płodach ziemi szuka tylko środków podtrzymania swych sił fizycznych, tak jak nikt nie odważy się ganić samych tych płodów, że służąc człowiekowi jako pokarm, ulegają zepsuciu. Takiego bowiem zespucia przez zużycie nie nazywamy zespuciem, ponieważ tak nazywamy przede wszystkim wadę.

Łatwo można zauważyć i takie zjawisko, że natura potężniejszą psuje często naturę niższą wcale nie po to, żeby zaspokoić swoje potrzeby. Dzieje się to w dwóch wypadkach: albo gdy karze winę w imię porządku nakazanego przez sprawiedliwość (na tej zasadzie opierają się słowa Apostoła: „A jeśli kto świątynię Bożą narusza, zatraci go Bóg“) *, albo utrzymuie porządek wśród zmiennych rzeczy, które ustępują sobie nawzajem w kolejności odpo-

•    por. wy tej i, 20 na.

•    Por. De morłbue Manlchaeorum a na.

•    Kor. 3, 17.

202