DSC01387 (2)

A zresztą, gdzie tu w ogóle zasługa, gdy zwracasz się do Tego, od kogo pochodzisz, aby On, który dał ci byt, uczynił cię także lepszym? Jaką zaliczkę dałeś Mu, żebyś mógł się upomnieć o nią jak o swoją własność? Przecież jeżeli nie zechcesz zwrócić się do Niego, On nie straci na tym; ty zaś stracisz Tego, bez którego byłbyś niczym. Otrzymałeś od Niego byt na takich warunkach, że jeżeli nie zwrócisz się ku Niemu i nie oddasz Mu tego, czym cię uczynił, nie staniesz się wprawdzie niczym, lecz będziesz nieszczęśliwy. A więc od stworzeń należy się Bogu przede wszystkim samo istnienie w takim stopniu, w jakim je otrzymały. Następnie postęp w dobrym, który mogą osiągnąć, jeśli chcą; dotyczy to stworzeń, które otrzymały wolę. Wreszcie zrealizowanie indywidualnego celu, do jakiego każde jest przeznaczone. Nikt więc nie jest odpo-i wiedzialny za to, czego nie otrzymał, ale słusznie ponosi winę, gdy nie czyni tego, co powinien czynić. Powinien zaś, jeżeli otrzymał wolną wolę i środki aż nadto wystarczające.

46. I nie ma żadnej winy Stworzyciela, kiedy stworzenia nie czynią tego, co powinny. Przeciwnie, odbiera On chwałę, ponieważ wtedy cierpią to, co powinny. Skoro ciebie chwalą z tego powodu, że widzisz to, co powinieneś czynić — a przecież widzisz to jedynie w Tym, który jest niezmienną Prawdą ¹ — o ile większa jest chwała Tego,

to ]cat od napisania dzieła Da dlversls quaestianibu9 ad SlmpUcianum zmicmi tan pogląd i głosił, to laska, której sobio-me można w żaden sposóo wysłużyć, została dsns za darmo (por. dz. cyt. 1. a, 1 ns). Człowiek po-s.iKiąjsvy wia;q może aot>ie wysiużyc w pewien sposób laski w.óma, to fest łaski konieczne do wykonywania dobrych- uczynków l do wytrwania w cnocie. Otrzymuje się Je Jednak szczególnie przez modlitwę; ostatecznego wytrwania nie można sobie wysłużyć, lecz można Je wyprosić. Chwała wiekuista jest nagroda za doorc uczynki, a zarazem łaską, ponieważ same nasze zasługi są darami Bożymi według znanej formułki Iw. Augustyna : Kiedy Bóg wieńczy zasługi nosze, wieńczy tylko swoje dary (Eput. -194. 19: por. F. Cayró. Patrolom* et hlttoire de la ihćologie, 1. Paru 4. 1945. 665).    .    i

* To twierdzenie należy rozumieć nie Jako przejaw teorii ontolo-glzmu (bezpośrednim przedmiotem naszego umysłu są Idee Boże. w których poznajemy wszystkie rzeczy), a Jedynie Jako wyraz przekonanie, te tak samo jak nasze umienie w każdym momencie zależy od Boga do tego stopnia, że możemy mówić, iż żyjemy l Jesteśmy „w Bogu", po-' dobnie nasze poznanie prawdy pochodzi od Boga I w tym sensie ..widzimy prawdą w Bogu**. Augustyn niejednokrotnie zaznaczał, że nasz umysł w porządku naturalnym nie może widzieć Boga bezpośrednio (por. oe ut-nesl ad lltteram IŻ. 28. 56; 34. 67; gplst. 147. 31), a poznanie prawdy dokonuje alą na drodze oświecenia. Powyższe zdanie więc ..wyraża Jedyni# całkowitą zależność oniołogloaną umysłu, ludzkiego wobec Bog*.od którego otrzymuje istnienie, zdolność działania I życie** (E. Głłson, wpro-•radzenie do nauki śu>. Augustyna, Warszawa, 1993. 199).