DSC02571 (6)

I*ir/VIM»Y HISTORYCZNE |POIOTY|

S. Jf, W. •/

| /.ameh na barkach nowogródzkiej góry.

Nowogródek, starożytne ml wito w Litw U?, niogdyń Ja-* i. w-1 r 11 *.»w H gggjffifl Rusinów posiadłość, oburzone przoz Tatarów w czaitci salonu Bfltogo *\ po ich ustąpieniu z«-Jęte rmiwu przez K.rdzlwiła ⁰ Montwlłowlczu, książęcla litewskiego. O tym ta Jęciu Stryjkowski ^ai * A gdy tlę przeprawili (Litwini) przez Niemen, znuloźli we czterech milach górę krainą 1 wyniosłą, na której był pierwej zamek stołeczny Nowogródek kslążęcla ruskiego, przez Bateja car za • zburzony; tam zaraz ErdzIwJt założył nobla stolice | zamek znowu zbudował, a otludłtzy 1 opanowawszy bez rozlania krwio (gdy nic było komu bronić) wielką jjnmć ruskiej ziemi, począł ab; pisać wielkim katąbMBB) nowogródzkim*. (Ktonika Stryjk.[owakiego], kar.(la) 265, wyd. królewlec.fkio). —- Ruiny zamku dotąd widzieć się dają.

I Przyplskl pod Unią przerywaną pochodzą od wydawcy.

■ Jadtwtngowii — piaroiI pokrewna Litwinom, rozsiedlona główni# fil ziemiach, zwanych późnie) Podlasiom*, po wieku XIII lor.iopill fl| w żywiole polzklm bądź ruskim. ¹³ Hnlu chan, wódz wielkiego najazdu tater.klogo no fiut, Polską (w r. 1,241) 1 Wągry, i tnh ob). wydawcy do w, 414, '• Maciej Stryjkowski, wybitny kronikarz poUkł z XVI wieku, autor słynnego dzielą Kronika Polska, Utfwtka, Zmodtka i wityntkii) Hun i (Królewiec, 1082). I car (stpol. car*) to pierwotnie nazwa wialnie chanów talarek Ich.

Z, To Jakiś urwie,/, od |. larni Krzyisków,

Zakon Krzyżacki, zwany Zakonom Ku walorów szpital-nych, Maria nitów, Tautonów, fundowany w Palestynie r, 1100, wezwany potom około r. 1230 od kil^kdi ma* zowiockiego Konrudu na obronę Mazowsza od Prussków i Litwy, atut alf; polem najstraszniejszym nie tylko po* gon, ale I okolicznych krajów chrześcijańskich nieprzy* Jaclolem. Powszechny odgłos ówczesnych dzlc?Joplsów wyrzuca Zakonowi łakomstwo, okrucieństwo, dum(; I małą gorliwość o wiarę chrzęścijańską. Biskupi skarżyli uk; przed papieżem, że lm Krzyżacy przeszkadzają w nawracaniu pogan, wydzierują własności kościelne, uciskają duchowieństwo, Moglibyśmy tu przytoczyć mnogie dowody takowego postępowania w sprawach tylekroć przed papieżem i cesarzem wytaczanych', ale Jeśli skargom strony przeciwnej ktoś wierzyć nie zechce, umieszczamy słowa bezstronnego kronikarzu, Jana z Wintertur (Johannes Wltoduranus). Ten dziejopis, sławiony z rzetelności, nie mający żadnej do,Krzyżaków urazy, a jako Niemiec 1 duchowny bynajmniej nu stroną pogoń nie uprzedzony, w prostocie ducha barbarzyńską łaciną pisze o Krzyżakach:

«IIit* temporibus (a. 1343) Cruclgeri dominantes longe loteąue ln provincio prussena, regnl regla Lltaontae magnom partem por bcllum, quod sibi (regi) intulerunt, Auferente# ln provłnciam redegerunt; cjuam ut rehaberet (ri?x), ipsls fidem cathollcam recipcre flrmiter polllcebnt (sic); quod cum focere rucusarent, rcx łltaonice aiebat: „In hoc luculcnter comprchendo, quod non meam fidem, sod pecunium appetunt, ot Ideo in paganismo perseve-rubo”. Do his Crucigcris verbum lumentubile et fidel orthodoxae penitus lnimicum, quod abslt, enarratur, quod omnes paganos, quos per bella sibi trlbutarios efficlunt, malunt in suo paganismo rcmanere, sub corum tri buto,

61