DSC02800

692 SCHIZOFRENIA I ZABURZENIE UROJENIOWE

ści chorego. Zdaniem niektórych badaczy (Stem, Silbersweig, 1998) przyczyną halucynacji w schizofrenii jest złe funkcjonowanie połączeń nerwowych między różnymi obszarami mózgu.

ZABURZENIA

EMOCJONALNE

Często mawia się, że schizofrenia przejawia się, między innymi, zaburzeniami afektu. W wypadkach ciężkich i przewlekłych dochodzi do anhedonii (niezdolności doznawania radości lub przyjemności), płytkości lub stępienia afektu (jego małej intensywności lub niewyrazistości). Chory może się wydawać zupełnie pozbawiony emocji. Nawet najbardziej dramatyczne czy wstrząsające wydarzenia wywołują w nim co najwyżej odruch rozpoznania sytuacji. W interpretacji tych objawów trzeba jednak zachować wielką ostrożność, ponieważ istnieją dowody, że stępienie dotyczy jedynie wyrazów zewnętrznych, a nie samych uczuć (Berenbaum, OItmanns, 1992; Dworkin i in., 1998; Kring, 1998; Kring i in., 1993). Zdarza się też, zwłaszcza w fazie ostrej, że reakcje emocjonalne są bardzo silne, ale niezgodne z sytuacją lub treścią wypowiadanych słów. Na przykład chory może zareagować ogromną wesołością na wiadomość o śmierci jednego z rodziców.

ZABURZENIA POCZUCIA TOŻSAMOŚCI

Schizofrenik może mieć zaburzone poczucie tożsamości lub wręcz zatracić subiektywne poczucie Ja i poczucie własnej odrębności. Nierzadko zdarza się urojeniowe przyjęcie

innej tożsamości, na przykład Jezusa Chrystusa lub Najświętszej Panienki. W innych wypadkach chory nie jest pewny rozmaitych aspektów własnego ciała, w tym swojej płci, albo granic między nim a resztą świata. W tym ostatnim wypadku pojawiają się przerażające, „oceaniczne” lub „kosmiczne” uczucia sekretnej więzi z uniwersalnymi potęgami, na przykład z Bogiem albo z diabłem. Wiążą się one z poczuciem zewnętrznej kontroli i z tym podobnymi urojeniami.

ZABURZENIA WOLI

U schizofreników nieomal zawsze dochodzi do zakłócenia działań celowych. Dotyczy to dziedzin normalnego, codziennego życia, takich jak praca zawodowa, stosunki z innymi ludźmi czy higiena osobista. Postronni obserwatorzy stwierdzają, że dany człowiek nie jest już sobą. Następuje wyraźne pogorszenie funkcjonowania. Chory nie potrafi utrzymać higieny osobistej lub zaczyna lekceważyć swoje bezpieczeństwo i zdrowie. Wielu badaczy upatruje przyczyn destrukcji działań celowych w pewnego rodzaju upośledzeniu funkcjonowania przedczołowych obszarów kory mózgowej (Lenzeweger, Dworkin, 1998).

UCIECZKA DO WŁASNEGO ŚWIATA

Więzi ze światem zewnętrznym zostają w schizofrenii nieomal z definicji rozluźnione. W wypadkach skrajnych ten rozbrat z rzeczywistością wydaje się rozmyślny i przejawia się manifestacyjnym odwróceniem się od świata. Towarzyszy mu tworzenie świata wewnętrznego, w którym chory rozwija nielogiczne i fantastyczne pomysły