DSC04129 (2)

LXXXII J. 3 KRASZEWSKI, STARA BAŚŃ

W roku 1882 teatr lwowski wystawił 7 obrazów drama-1 tycznych opartych na tekście powieści. Ta wersja scenicz-1 na nie została opublikowana. Posiadamy natomiast „prze-1 róbkę dramatyczną” przez autora występującego pod pseu-1 donimem A...dis, wystawioną w Krakowie w roku 1882.1 W Warszawie ukazał Teatr Wielki dziewięć żywych obra-1 zów ze Starej baśni w marcu 1885 r. W 1891 r. ukazała się I drukiem przeróbka sceniczna powieści przez Alfreda I Szczepańskiego w pięciu aktach i dziewięciu odsłonach, I jak zapewniał autor, dokonana jeszcze za życia pisarza I i w porozumieniu z nim. W marcu 1907 r. wystawiono we I Lwowie operę Stara baśń z librettem znanego śpiewaka I Aleksandra Bandrowskiego i z muzyką Władysława Żeleń-1 skiego. W1937 r. przerobiono powieść na słuchowisko ra- I diowe w Powszechnym Teatrze Wyobraźni. Rok 1959 przy- I niósł adaptację sceniczną Władysława Bodnickiego w trzech I aktach, wydaną w powielonej postaci przez Centralną Po-1 radnię Amatorskiego Ruchu Artystycznego (1959) — z nu- I tami, szkicami, wskazówkami inscenizacyjnymi. Adaptacja I Bodnickiego była podstawą widowiska opartego na Starej I baśni w czasie trwania kursu letniego Związku Teatrów I i Chórów Ludowych w Kruszwicy w roku 1959, widowi-1 ska powtórzonego potem przez jedenaście zespołów woje-1 wódzkich pod kierunkiem uczestników kursu²⁹.

Ta sama adaptacja posłużyła Państwowemu Teatrowi Młodego Widza w Krakowie, jeszcze w 1959 r., do wystawienia widowiska w reżyserii Marii Biliżanki, w scenogra-fii Andrzeja Stopki i z muzyką Artura Malawskiego³⁰.

Tl-,,-,²⁹ pob B Tslyry O „Starej baśni” w KruszwicyLudowny” 1 1959, nr 10; 1960, nr 5.

Informacje o scenicznych przeróbkach Starej*baśni oparto na

rozdz. .VIII .cytowanei^ący J.JKiiasa.^

wstęp    Lxxxin

Stara baśń dała też okazja do ciekawej inscenizacji parodystycznej. Tadeusz Kudliński w swej recenzji wystawienia przeróbki Starej baśni przez krakowski Teatr 38 (premiera 23 V 1963), grywanej potem w Barbakanie, nazywa spektakl

przekorną parodią, powiedzmy od razu — pocieszną i pełną werwy komicznej; Trzeba wyjaśnić, że nie szarga się tu świętości, więc tekstu zacnego Kraszewskiego, który uznano niegdyś za arcydzieło. Ale kpi się z operowej przeróbki Baśni, pióra znanego śpiewaka i librecisty Al. Bandrowskie-go, w której młodopolski anachronizm obrazu słowiańszczyzny już sam przez się śmieszy. Jest to zatem parodia libretta i sztampy operowej, fałszywego patosu i fałszywej liryki. [...] Wiodącym pomysłem tej znakomitej parodii jest ukazanie wątku wojackiego i miłosnego operowej Starej baśni, jako „wielkiego polskiego westernu” [tak w zaproszeniu na spektakl], więc w typowym amerykańskim barze, z kotłującymi się cowboyami, strzelaniną, tętentem koni i podobnym sztafażem³¹.

„Uciecha”, „wesołość” i „zabawa” — oto niesporne wartości tej parodystycznej inscenizacji Mieczysława Święcickiego — pisze Kudliński. Warto przypomnieć podtytuł owej inscenizacji: „Krwawy epizod z dziejów państwa polskiego w 4 obrazach, z jedną przerwą i librettem operowym Aleksandra Bandrowskiego, według J.I. Kraszewskiego”.    ||

Poczyna)ąc ód nru 16 „Życia Literackiego” z 21 IV 1957 do nru 24 z 14 VI 1959 publikował Sławomir.Mro^—--== żek^fkrótkie, czasem jednozdaniowe fragmenty tekstu rej 'baśń/^Tamaćh's wego satyrycznego i parodystyczne-

¹ T. Kudliński, TydzieńJeatralny.-dziennik Polski” 1963, nr 129. miiĘMm* ' '    gf    ----------