DSC04176

iCHJN W Y/.YN V M(« )l il<n Wi )|»f »l JIK I K 193

miszozysi o-żwirow© osady wodnalodowcowc zusypaly dolinę intorsta-liiilnej pi-H-Wurty. *1. Iiyczewiks (1977a) podaje leż charakterystyczne n/nioowiiiiif' petrograficzne gdn zwałowych. Glina stadiuiu maksymai-/.uwiera bardzo dużo materiału z bezpośredniego podłoża i szcze-,. .mi. liczne kry trzeciorzędowe. Glina zwałowa górna stadiału mazo-u’iccko-podln:.kiego nic zawiera prawie wcale materiału lokalnego kredowo-trzeciorzędowego, jest też uboga w głazy pochodzenia północnego. Wyraził!) rozdzielność w tym samym regionie stwierdził również J. Czarnik (1987) wyróżniając stadialy radomki (maksymalny) i warty oraz roz-d. icl.i t ico osady interstadialu pilicy.

W części Niziny Kujawskiej położonej bardziej na północ rozdzielność osadów zlodowacenia środkowopolskiego ginie i osady stadiału ma-iowiecko-podlaskiego występują fragmentarycznie w postaci osadów glacjalnych lub tylko jednego poziomu gliny zwałowej miąższości kilkunastu metrów (T. Bartkowski, 1955; E. Rutkowski, 1967). Na tym obszarze występują natomiast warstwy odpowiadające początkowi zlodowacenia. jak np. niewielkiej miąższości piaski ze żwirem, a także mułki dryasowe koło Konina (E. Rutkowski, 1967).

W Kotlinie Płockiej występuje zazwyczaj tylko jeden poziom gliny zwałowej zlodowacenia środkowopolskiego (S. Skompski, 1960, 1969). Jedynie na południowym obrzeżeniu kotliny gliny zwałowe zlodowacenia środkowopolskiego są rozdzielone na dwa poziomy stadialne: maksymalny i mazowiecko-podlaski. Warstwy rozdzielające występują w Lwówku, w postaci 6-metrowej serii piasków wodnolodowcowych, mułków i iłów zastoiskowych i w stropie ponownie piasków wodnolodowcowych. Profil osadów początkowej części zlodowacenia jest lepiej rozwinięty (np. Koszelówka); występują tu piaski i piaski ze żwirami wodnolodow-cowe, miąższości kilkunastu metrów oraz piaski, mułki i iły zastoisko-we miąższości do 13,6 m. Na północ od Kotliny Płockiej dwudzielność glin zwałowych zlodowacenia środkowopolskiego pojawia się w Witoszy-nie koło Szpetala (fig. 71).

W północno-wschodniej Polsce w rejonie jezior mazurskich i na Pojezierzu Suwalskim, gdzie ogólna miąższość czwartorzędu osiąga ponad 250 m, również osady zlodowacenia środkowopolskiego wykazują bardzo znaczną miąższość. Charakterystyczne też, że pokrywa osadów zlodowacenia północnopolskiego jest stosunkowo cienka, a poziomy zlodowacenia środkowopolskiego wychodzą często na powierzchnię terenu. Górna część profilu zlodowacenia środkowopolskiego jest w wielu miejscach zredukowana wskutek erozji wód lodowcowych bądź egzaracji lą-dolodu północnopolskiego. Rola czynników niszczących w okresie inter-glacjału eemskiego, jak wynika z dotychczasowych badań, była natomiast znikoma.

W pobliżu jezior mazurskich w profilu zlodowacenia środkowopolskiego W. Słowański (1975) wyróżnił dwa poziomy glin zwałowych, dolny do 30 m miąższości (profil Występ), reprezentujący łącznie stadialy maksymalny i mazowiecko-podlaski oraz górny, majacy około 10 m miąższości, odpowiadający stadiałowi północnomazowieckiemu. Oba poziomy wykazują podrzędną rozdzielność na dwie lub więcej warstw glin zwałowych. Osady rozdzielające wykazują duże zróżnicowanie facial-ne — od wodnolodowcowych (profile Jeleń i Występ, 35 m miąższości) do zastoiskowych (ponad 40 m miąższości w profilu wiertniczym Góra).

13 — Budowa geologiczna Polski