DSC04265

r ;j»oW A NI A | M TYURArtĄ

_wc wszystkich snslisowsnyoh profilach okolic Sandomierz* Brak j*, także w profilach opraeowanyon prze* J. Jersaka (I973a, b), Pojawu sic natomiast w profilu z Wąchocka oa głębokości 0 m, około 1,5 m pg. niżej gleby tundrowej typu Komorniki (W. Kurus/.owski l in., 1077), Według opinii wypowiadanych pracz uczestników międzynarodowa. j*o sympozjum czwartorzędowego w zachodniej części regionu świętokrzyskiego w czerwcu 1977 r., w profilu z Wąchocka gleba ta reprezen-tuje bardziej korzystne warunki klimatyczne niż wyżej występują gleba tundrowa. W przypadku niezachowania się wspomnianej gleby, starszy od niej poziom lessowy (less młodszy dolny) może być interpretowany łącznie z wyżej występującym poziomem lessu (młodszego środkowego) jako less młodszy Ha (J. Jersak, 1965, 1973a, b).

Less młodszy środkowy (fig. 109, warstwa 12) jest obecny we wszystkich analizowanych profilach okolic Sandomierza (K. Konecka-Betley, K. Straszewska, 1977) oraz w większości ważniejszych profilów lessowych Wyżyny Opatowskiej i południowo-wschodniej części Przedgórza Iłżeckiego (m. in. Ludwik Sawicki, 1932; J. Samsonowicz, 1934; K. Po-żaryska, 1948; W. Pożaryski, 1953; K. Straszewska, K. Kopczyńska, 1961a, b; K. Straszewska, E. Mycielska, 1961a, b; B. Grabowska-Ol-szewska, 1963; C. Radlowska, 1962; J. Jersak, 1965, 1973a, b; T. Klatka 1970; W. Karaszewski i in., 1977), gdzie z reguły jest określany jako less młodszy Ha. Less ten odznacza się wyraźną wapnistością i znacznie większą miąższością od starszych od niego lessów dolnych zlodowacenia północnopolskiego. Ma on żółtą lub żółtoszarą barwę i jedynie w górnej części wykazuje ślady oglejenia i silnego zażelazienia. Akumulacja lessu młodszego środkowego według J. Jersaka (1965, 1973a, b) przypadała na początkową część fazy pełni zlodowacenia północnopolskiego, a w ujęciu K. Koneckiej-Betley i K. Straszewskiej (1977) na stadiał lublina (S. Z. Różycki, 1961b, 1972a).

Na opisywanym lessie prawie we wszystkich ważniejszych profilach jest zachowana słabo wykształcona gleba arktyczna typu Komorniki (J. Jersak, 1965, 1973a, b, 1975b, 1976a—c; K. Konecka-Betley, K. Straszewska, 1977; W. Karaszewski i in., 1977). Charakteryzuje się ona (fig. 109, warstwa 13) małą zawartością próchnicy i dużym stopniem humifikaeji substancji organicznej oraz dużą przewagą kwasów fulwo-wych (K. Konecka-Betley, K. Straszewska, 1977). W niektórych profilach gleba ta zawiera dwa poziomy genetyczne: akumulacyjny — Aj i brunatnienia — B, łącznej miąższości do 1 m. Obydwa te poziomy odznaczają się małą porowatością ogólną oraz dużą ilością wolnych tlenków żelaza i dużą ilością koloidów powodujących wybitne zglinienie tego poziomu (J. Jersak, 1965, 1973a, b).

Opisywana gleba powstała w warunkach chłodnego interstadiału z pełni zlodowacenia północnopolskiego i jest paralelizowana przez J. Jersaka (1973a, b) z interstadiałem hengelo i denekamp. K. Konecka--Betley i K. Straszewska (1977) powstanie jej odnoszą do interstadiału Zawichostu (według nomenklatury S. Z. Różyckiego, 1961b, 1972a). Prawie we wszystkich analizowanych odsłonięciach gleba ta jest zaburzona przez struktury peryglacjalne zwiastujące kolejne ochłodzenie oraz jest przykryta lessem młodszym górnym.

Less młodszy górny jest najlepiej wykształconym poziomem (fig. 109, warstwa 14), ma on największe rozprzestrzenienie, największą miąższość