DSC04355

„(...) każda ze stron uważa drugą za nastawioną na podbój i agresję, za zdolną do wszelkiej brutalności i do zła, za coś poniżej człowieka, co z tego powodu nie zasługuje na szacunek i względy, za coś kłamliwego, czemu nie można ufać..." Cyt. za [43] s. 168);

—    zaburzenie rzeczowej (racjonalnej) percepq'i sytuacji (m.in. zanik- krytycyzmu wobec otrzymywanych informacji, myślenie życzeniowe);

—    wzrost gotowości do poświęceń (m.in. gotowość do ponoszenia negatywnych skutków walki). Patrz szerzej [49] oraz [42];

—    tendencyjne postrzeganie drugiej strony, przy zupełnym baraku świadomości własnych błędów (mechanizm „źdźbła i belki");

—    wprowadzanie podwójnych norm, osobnych dla siebie, osobnych dla drugiej strony (moralność Kalego);

—    modyfikacja odpowiedzialności, polegająca na tym, że każda ze stron jest coraz bardziej przekonana, iż to wyłącznie z winy przeciwnika „nie możemy się dogadać";

—    zubożenie subiektywnej percepcji konfliktu — polega na tym, iż w miarę trwania konfliktu następuje spłaszczenie obrazu problemu, staje się on stronniczy, uproszczony.

Osoby zaangażowane w sytuację konfliktową charakteryzuje zatem koncentracja na własnych emocjach i potrzebach — każda przedkłada wyższość swoich raq‘i i tylko SOBIE przyznaje prawo do właściwej oceny sytuacji. Emocjonalne zaangażowanie wzmacnia partykularyzm i egocentryzm, a to z kolei utrudnia dokonanie obiektywnej analizy sytuacji i konstruktywne rozwiązanie kwestii spornej.

1.4. ZACHOWANIA W SYTUACJI KONFLIKTU

Ludzie różnie radzą sobie z konflikta stosują także różne strategie działania. Niektórzy od razu rzucają się w wir wydarzeń, by udowodnić swoje racje i pokonać stronę przeciwną, inni przeczekują trudną sytuację (czekając aż nieporozumienia rozwiążą się same), są również tacy, którzy dążą do porozumienia i wspólnie rozwiązują trudną sytuację. Zachowania w konfliktach mogą być zamierzone lub spontaniczne, skierowane na osiągnięcie różnego typu korzyści (np. materialne, psychologiczne) bądź zniszczenie przeciwnika (wyrządzenie mu szkody, krzywdy). Są one zdeterminowane przez wiele czynników, np. sposób postrzegania sytuacji konfliktowej (czy przedmiot konfliktu jest dla uczestników ważny, czy czują się dość silni, by działać), determinacja

15