DSC04570 (4)

wpływ na przebieg życia osoby jako całości. Choć charakter zmian biologiczni jest w pełr>* poznany poniższe zestawienie teorii rzuca pewne światło na dorHyg

ujęć rozwojowych

teorie¹ zużywania się, komórkowa i odporności.

Teoria Zużywania się

Teoria zużywania się zakłada, że organizm, podobnie jak maszyna, na sbzeni cyklu życia stopniowo ulega zużyciu Z czasem, w ciele akumutują się uszkodzenia spowodowane czynnikami zewnętrznymi, które mogą być bezpSl (Czynniki letalne) lub pośrednie (organizm jest osłabiony i wskutek jjaffljmr podatny na wpływy takich niekorzystnych czynników, jak niedożywienie,

Po osiągnięciu późnej dorosłości ciało ulega wyczerpaniu i staje się podatne li wpływ szkodliwych czynników, które w końcu je zabijają (Bowłes; 1981).

Teoria Komórkowa

Teoria komórkowa zwraca baczną uwagę na rolę, którą w procesach starzenia 1^ organizmu odgrywają nieprawidłowości w podziale komórki (mutacje - pr2yp. ftum.). Określony błąd może doprowadzić do powstania dwóch wadliwych komórek, które następnie dzielą się, tworząc cztery uszkodzone komórki, te z kolei ponownie ulegają podziałowi, tworząc osiem i tak dalej. Każda funkcja podejmowana przez tę właśnie grupę komórek będzie nieprawidłowa.

Teoria komórkowa zwraca też uwagę na wolne rodniki i na pojęcie wiązana krzyżowego. Wolny rodnik jest wysoce reaktywną cząsteczką, która powstaję podczas reakcji chemicznej. Wolne rodniki próbują połączyć się z prawie każdą mną cząsteczką którą napotkają, w szczególności z białkiem tkanki łącznej. Gdy to nastąpi, wiążą się ze sobą krzyżowo lub w środku. Wiązanie krzyżowi rozprzestrzenia się, zakłócając normalne funkcje białek, które stają się mniej elastyczne.

Zmiany związane z białkiem tkanki łącznej są istotnym elementem ściśle pokrewnej teorii kolagenowej. Kolagen jest podstawowym składnikiem strukturalnym tkanki łącznej Składa się z dużych, elastycznych cząsteczek i znajduje się we wszystkich narządach ciała. Na przykład można go znaleźć w czystej postaci w ścięgnach, znajduje się również w kościach, w przestrzeni pozakomórkowej, we włóknach mięśniowych oraz w ścianach naczyń krwionośnych. Kolagen jest sprężysty, co wiąże się z dużą wytrzymałością na rozciąganie. Ze względu na swoją elastyczność i wytrzymłtfjPć kolagen przypomina linę. która wiąże statek z nabrzeżem. Jest ona wystarczająco giętka, aby być zwinięta wówczas, gdy nie jest używana, podczas korzystania z niej nie pozwala jednak poruszać się zacumowanemu statkowi. W taki sam sposób kolagen pozwala skórze, ścięgnom lub naczyniom krwionośnym przenosić napięcie i nacisk bez trwałego odkształcenia Zawierające kolagen cząsteczki są nadzwyczaj mocne, zdolne do rozciągania się, a następnie powracania do swej naturalnej długości. Jeśli jednak są one naprężane przez dtuższy czas, stopniowo rozciągają się. Ten proces jest określany jako odkształcanie (Eyre, 1980; Guyton, 1961). Wstawka ..Praktyczne aspekty rozwoju w ciągu życia" zawiera ćwiczenie jx>zwalające zbadać sprężystość skóry

W miarę jak kolagen traci swoją sprężystość wskutek opisanego wcześniej procesu krzyżowego wiązania, narządy stają się mniej wytrzymałe. Na przykład kości osób starszych są kruche z powodu zmian w ich mineralizacji, co czyni je bardziej porowatymi i łamliwymi. Pogorszenie się jakości kolagenu pozwala też solom wapnia

PRAKTYCZNE ASPEKTY ROZWOJU W CIĄGU ŻYCIA Prosty test elastyczności skóry

Łjtdwc jąst    otoe-

noioi krzyżowego wiązania w skórz# W tym eółu umwść «wó; nadgarstek': i odwróconą w dót dłoó 2 polc0rr^ ro^postotymi tak szeroko. j|ś to tylko ję*! . . możliwe nią płaskie} powierzchni:. Węz $kórs g grzbietu, di^' pomiędzy kduk' i pałac wskazujący!    B dn góiy, H cten^ąc (tyskomłódu {patrz; ryt

,2-41- Przytrzymaj tak nąeiąptyętą HM przaz piecśpfotjfld. a.naatąpnfe ją puść Policz, ?e sekund potrzebuje skórą, aby wróęfc do stanu wyjtóowegó.

U zdrowych n&tctfaifcaw skóra zazwyczaj bardzo szybka wraca dópięrwo-tnego połażenia. Az do około 45 roku życia skora potrzebuje zwykłe 2 tub 3 sekund. PóZrtej jednak, czas ten szybko wzrasta. 054*tek poftzebujóókoło i© sekund- U dO-iafrP nac*ągnięła skóra może tworzyć widoczne oasmo HH po 5 minutach Dzieje się tek dlatego, ze wiązanie krzyżowe uszkadza kolagen co towarzyszy procesowi Starzenie się Z qraaem skórą stale Sn? cfuźo mniej wytrzymała t sprężysta iPearson i Shaw. 1982 Waiford. 1983)

na odkładanie się w ulegającej przez to degeneracji tkance, na przykład w ścianach tętnic, co sprawia, że stają się one stwardniałymi, przypominającymi kości .rurkami" powodując miażdżycę Wcześniej sole wapnia odkładały się tylko w kościach.

Teoria Odporności

Teoria odporności stwierdza, że zmiana w układzie odpornościowym powod fizyczną degenerację. Dokładniej mówiąc, w miarę starzenia się data, jego syst odpornościowy staje się mniej skuteczny, co znajduje odzwierciedlenie w przezyw? szkodliwych komórek, które mogą następnie spowodować uszkodzenie. A zatem c traci swoją zdolność do chronienia się przed chorobą i nieprawidłowo funkcjonująr komórkami. Z teorią odporności związana jest teoria autoimmunologiczna. Sugr ona, że wraz z wiekiem pojawia się coraz więcej niejsrawidlowości w podziale kom