DSC07870 (2)

26

Infinitivus futuri activi wyraża czynność późniejszą w stosunku do cza*u czynności wyrażonej przez słowo rządzące konstrukcji accusativus cum m. finitivo, np.: Amicum renturum esse dico. Mówię, że przyjaciel przyjdzie In/initivus pracscntis wyraża czynność równoczesną z czynnością wyrażoną przez słowo rządzące konstrukcji accusativus cum inflnitivo, np.: Amicum reaire video. Widzę, że przyjaciel przychodzi.

VII.

LECTIO

SEPTIMA

Czasowniki kon. III zakończone na -io. Czasowniki eo, ire, ii, itum; fero, ferre. tuli, latum. Czasowniki złożone. Accusativus duplex.

ab (z abl.) od, przez abdaco. -ere, -doxi. -dactnm uprowadzać, odprowadzić

arfrena, -ae przybysz, obcy Aeneas, -ae Eneasz; syn Anchizesa i Afrodyty, bohater trojański, uważany przez Rzymian za ich protoplastę, jest bohaterem poematu Wergiliusza „Aeneis” Alba Tonga (dziś Castel-Gandolfo) miasto w Lacjum założone według legendy przez Askaniusza, syna Eneasza Aibani patres albańscy ojcowie, przodkowie Rzymian z miasta Alba Longa ałtus, -a, -od wysoki, głęboki appeflo, -ire, -iii, -itum nazwać, ogłosić, tytułować

arna, -ónon broń, zbroja anna vinmqoe dosł. broń i męża, orężne czyny męża

Ascamoa, -5 Askaniusz (lub Iulus), syn Eneasza i Kreuzy, uważany był za protoplastę rodu Julijskiego (Cezara i Augusta)

audfium, -fi ratunek, pomoc, wsparcie barba, -ae broda bełlm, -i wojna

cano, -ere, cerfni, cantum śpiewać, opie

wać

casa, -ae chata, chałupa cepisse od capio, -ere, cepi, captum brać, chwytać

conderet od condo, -ere, -didi, -ditum zakładać

dum conderet urbem zanim założył miasto (Lawinium) contra (z acc.) przeciw dedit od dare

deflcio, -ere, -feci, -fectnm brakować, słabnąć, kończyć się

deleo, -ere, -evi, -etom zniszczyć, wymazać describo, -ere, -psi, -ptum opisać duco, -ere, duxi, ductum prowadzić, uważać

dum podczas, gdy, jak długo, dopóki, aż excidium, -fi zagłada, zburzenie exeo, -ire, -fi, -itum wyjść, odejść expugno, -ire, -ivi, -itum zdobyć, wywalczyć

facio, -ere, feci, factum czynić, robić

fama, -ae wieść, sława

fatum, -i przeznaczenie, los

fero, ferre, tuli, latum nieść

filia, -ae córka

fillus, -fi syn

fuga, -ae ucieczka

genus ród

Helena, -ae Helena, żona Menelaosa, porwana przez Parysa do Troi iacto, -ire, -avi, -a tum rzucać, miotać ibi tam

ille, fila, illud tamten, ów inde stąd, dlatego

n

inferret od iofero, -ferre, -tuli, lllłiai wnieść

dum inferret «mim wniósł ira, -ae gniew is, ea, id ten, ta, to

lunonis gen. od luno Jimona, bogini, żona Jowisza

Latinos, -i Latinus, legendarny król Lao-jum, przyjął Eneasza i oddał mu swą córkę Ląwinię za żonę Lat tum, -H Lacjum, kolebka państwa rzymskiego, kraina w środkowej Italii Lavima, -ae córka Latinusa Lavimum, -u Lawinium, miasto założone przez Eneasza litdra od litns, -óris n brzeg longus, -a, -om długi magnus, -a, -nm wielki, duży matrimonlum, -u małżeństwo miser, -era, -erum nieszczęśliwy, biedny moenia, -ium n mury navigo, -are, -avi, -atum żeglować neco, -are, -avi, -atum zabijać, mordować nemo nikt

ob (z acc.) naprzeciw, z powodu ob mentorem iram z powodu pomnego gniewu

obeo, -ire, -3, -itum odejść, iść przeciw czemu

oppidum, -i gród, miasto

ora, -ae brzeg, wybrzeże

Paris Parys, syn Priama, króla Troi

passus (est) wycierpiał

patres — zob. Albani

pericułum, 4 niebezpieczeństwo philosophus, -i filozof primo najpierw, z początku primordiam, -U początek primtw, -a, -aa pierwszy proficio, -Ere, -feci, -ttcMt postąpić naprzód, czynić postępy profugua, -1 zbieg, uciekinier pugoo, -are, -iii, -itum walczyć polcher, -a, -urn piękny qai, quae, quod który, która, które; jaki, jaka, jakie

relero, referre, rettuU, relatnm odnieść, donieść, przedstawić coś relatum, -i doniesienie reliquit od relinąuo, -Ere, -ltqul, -lictum pozostawiać, opuszczać saevus, -a, -urn wściekły, srogi, okrutny sapientes od sapiens rozumny, myśłący Sicilią, -ae Sycylia stultus, -a, -urn głupi superum = superórum od supćri, -oram bogowie niebiańscy timeo, -ere, -ui bać się Thracta, -ae Tracja, kraina we wschodniej części Półwyspu Bałkańskiego Troia, -ae Troja, główne miasto w Troa-dzie w Azji Mniejszej, z Troją wiąże się cykl mitów o wojnie trojańskiej Troianus, -a, -um trojański ubi gdzie, ldedy, skoro unde skąd

urbem acc. sing. od urbs, urbis / miasto vi abl. sing. od vis siła

CZASOWNIKI KONIUGACJI III ZAKOŃCZONE NA -io

Do koniugacji III należy również grupa czasowników zakończonych na -io: facio, facere, feci, factum czynić; capio, capere, cepi, captum chwytać, które mają temat praesentis zakończony na -I. Samogłoska -I- przez r przechodzi w e, stąd infinitivus praesentis brzmi: facere, capere. Odmiana: praesens — capio, capis, capit, capim us, capitis, capiunt; im perfectum — capiebam, capiebas itd.; futurum I — capiam, capies itd.