DSCN0295 (2)

Deklinacja IV (Tematy na u)

Do deklinacji IV należą rzeczowniki rodzaju męskiego, zakończone w sing. na -us oraz rodzaju nijakiego zakończone w nom. sing. na -u, _np | processus — wyrostek, genu — kolano. Rzeczowniki deklinacji IV kończ się w gen. sing. na -us.

Zakończenie przypadków deki. IV

Casus	Singularis	Pluralis
	masc. neutr.	masc. neutr.
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl. Voc.	-US -u -us -ui -u -iim ~-ii V U -us -u	-us -ua -uum -ibus -us -ua -ibus -us -ua

Wzór odmiany

Casus	Singularis		Pluralis
	masc.	neutr.	masc.	neutr.
Nom.	fruct-us	com-u	fruct-us	com-ua
Gen.	fruct-us	com-us	fruct-uum	corn-uum
Dat.	fruct-ui	com-u	fruct-ibus	com-ibus
Acc.	fruct-um	com-u	fruct-us	ćom-ua
Abl.	fruct-u	com-u	fruct-ibus	com-ibus
Voe.	fruct-us	com-u	fruct-us	com-ua

Uwaga 1. Rzeczowniki: arcus,-us (łuk); artus,-us (spojenie, staw)', acus,-us (igła)', quercus,-us (dąb); partus,-us (poród); lacus,-us (jezioro) mają w dat. i abl. plur. zakończenie -ubus, a nie -ibus, np.: arcubus, ąuercubus.

Uwaga 2. Rzeczownik domus, -us (dom) ma w abl. sing. domo, acc. plur. domos według deklinacji II.

Zapamiętaj: domum — do domu, domo—-z domu, domi — w domu.

Wyjątki deklinacji IV rodzaju żeńskiego zakończone w nom. sing. na -us. manus, -us /.    — ręka

acus, -us /.    — igła

domus, -us /. porticus, -us /. tribus, -us f. quercus, -us f. Idus,-uum /.

—    dom

—    krużganek

—    dzielnica

—    dąb

—    Idy (13 lub 15 dzień miesiąca)

Deklinacja V (Tematy na e)

Do deklinacji V należą rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone w nom. sing. na -es, w gen. sing. na -ei, np.: res, rei — rzecz, sprawa.

Zakończenie przypadków deki. V

Casus 1	Singularis 1 1	Pluralis
Nom. 1	-es 1	-es
Gen.	-ei	-erum
Dat.	-ei	-ebus
Acc.	-em	-es
AM.	-e	-ebus
. Voc.	-es	-es

Wzór odmiany

Casus	Singularis	Pluralis 1
Nom. 1	r-es	r-es
Gen.	r-ei	r-erum
Dat.	r-ei	T-ebus
Acc.	r-em	r-es
Abl.	r-e	r-ebus
Voc. 1	r-es	r-es

Wyjątki rodzaju męskiego deki. V zakończone w nom. sing. na -es, np.: dies, diei — dzień, meridies, meridiei — południe.

Uwaga 1. Dies w znaczeniu terminu i u poetów jest rodzaju żeńskiego, dies constituta — dzień oznaczony.

Odmiana czasownika fio (staję się, tworzę się)

W tekstach medycznych, szczególnie w receptach spotyka się często czasownik fio, fieri — stawać się, tworzyć się, powstawać. Należy on do czasowników nieprawidłowych i spełnia funkcję strony biernej czasownika facio — czynię, robię.

Indicativus praesentis activi

	Singularis	Pluralis
1 os.	fi-o (staję się)	fi-mus
2 os.	fi-s	fi-tis
3 os.	fUt	fi-u-nt

143