DSCN0910

głównie ze względu na to, jak się uczą, w klasach 111 i IV w znacznym stopniu na ocenę wpływają społeczne cechy zachowania się rówieśników. Ceni się odwagę, koleżeństwo, gani zachowanie agre I sywne, oszustwo itp.

Przedstawione prawidłowości w rozwoju społecznym dziecka w wieku 9-11 lat, związane z włączeniem się jego w życie grupy rówieśniczej, nie powodują jeszcze wyraźnego zmniejszania się wpływu wychowawczego osób dorosłych (rodziców i nauczycieli) na dziecko. Dziecko uświadamia sobie wymagania osób dorosłych i potrafi świadomie kierować swoim postępowaniem, tak aby spełnić ich oczekiwania. Role społeczne, które przyjmuje na siebie dziecko, pochodzą z wymagań, jakie stawiają mu rodzice, nauczyciele, inne osoby dorosłe i członkowie grupy rówieśniczej. Do podstawowych ról społecznych pełnionych przez dziecko w omawianym okresie życia należą: rola syna lub córki, brata lub siostry, ucznia, kolegi, przyjaciela, członka zespołu rówieśniczego. Należy zaznaczyć, że dziecko dobrze wywiązuje się z tych zadań społecznych narzuconych przez osoby dorosłe, które są ściśle określone, dostosowane do możliwości dziecka, a wykonanie ich jest kontrolowane przez osoby dorosłe. Podstawowym czynnikiem pobudzającym aktywność społeczną dziecka jest jeszcze w tym okresie system wymagań i kontroli zewnętrznej. Dziecko nie jest dojrzałe do tego, aby samo mogło wyznaczać sobie cele społeczne i realizować je niezależnie od wymagań zewnętrznych.

Dziecko w młodszym wieku szkolnym nie osiągnęło jeszcze dojrzałości do kierowania zespołem rówieśniczym. Na podstawie wypowiedzi nauczycieli praktyków wiadomo, że praca samorządu uczniowskiego w klasach III i IV inspirowana jest przez nauczycieli. Na podstawie bogatych doświadczeń w organizowaniu różnych form pracy samorządu w klasie III J. Onufrowicz pisze na ten temat: „...w klasie III i IV szkoły podstawowej poza niezmier-nie rzadkimi wypadkami nie może być mowy ani o stałym aktywie, and też o dzieciach zdecydowanie nieuspołecznionych, przez cały

I    czas jednakowo negatywnie nastawionych do wymagań szkoły, do

wymagań zespołu dziecięcego”¹.

II    ¹ J. Onufrowicz: Współdziałanie uczniów klasy Ul w procesie wycho

wania. W: Dziecko w zespole. Pod red. A. Lewina. Warszawa 1960. PZWS. s. 78.

*• 19