DSCN6035 (Kopiowanie)

- promuft Złem 6370 km

1 mm

komórko jajowa ■ 100 lim “'owloko

granica użyteczności mikroskopu świetlnego ultrafiolet

Ryc. I - 5. Logarytmiczna skala wielkości ..mikroświata" - fal (po tcwćj) mniejszych niż I mm oraz struktur (po prawej) (wg. Bcssisa, zmodyfikowana JD).

promień, f Roentgena granica v I użyteczności W] mikroskopu n I elektronowego¹- JLIÓOpmJ

1000 km 10000 km 100 km

Mount frvorosl 8.040 km

•ok woja

_najwtQkszo owady

TT *t

człowtoK

₄

nm ^

Ryc. 1-4. Logarytmiczna skala wielkości Izw. irekroświala (świata widzialnego gołym okiem); po lewej stronic długości fal poszczególnych rodrajów promieniowania-

Zróżnicowaniu wymiarów towarzyszy różnorodność budowy istot żywych. Bakterie i sinice to bardzo uproszczone komórki - znacznie bardziej skomplikowaną budową mają pojedyncze małe jednokomórkowce, jak np. pantofelek. Człowiek zbudowany jest z ponad 10'⁵ (biliardów) komórek (nic licząc krwinek), usystematyzowanych w bardzo skomplikowane narządy i układy. Choć każda z komórek iworzących organizm człowieka posiada bardziej skomplikowaną budowę niż np. komórka bakteryjna lo jednak na ogół nie mogą one utrzymać się przy życiu poza ciałem ludzkim. W definicji życia, którą się posługujemy podkreślono, że zjawisko to wykazują„układy wyodrębnione czasowo i przestrzennie". Takim układem czyli osobnikiem jest zarówno bakteria, jak i człowiek. Każdy osobnik ma swoje własne dzieje życia - oniogeneze. o różnej długości trwania. Rozpoczynają się one wraz z powstaniem genetycznego zapisu danego osobnika (powstaniem zygoty), a kończą się jego śmiercią. Przeciętny czas życia organizmów żywych jest różnie długi- bakterie żyjąpo kilka godzin, ludzie (także np. słonie) 70-80lal. żółwie- ok. 300 lal, a amerykańskie sekwoje nawet ponad 2000 lat.

Do najdłużej żyjących roślin należą: uboczka trójzębna (Larrea tndentata) - żyje do 12 tysięcy Jlal oraz gajlusecja czarna (Gaylussacia brachycera) i topola amerykańska (Populus tremuloides), [które mogą żyć po około 10 tysięcy lat. W Polsce najdłużej żyjącymi roślinami są cisy pospolite (Tam baecala), osiągające wiek 1250 lat, zaś na drugim miejscu dęby szypułkowe (Queivus mbur), | ryjące do 800 lal (np. dąb w Kadynach, dąb „Bartek”, „Dęby Rogalińskie”). Spośród zwierząt najbardziej długowieczne są rurkoczułkowce (Pogonophora); są to podłużne zwierzęta, żyjące »wiórkowych dumkach w morzach ncłnoslmweh nu ułnhnknści od 200 do 10 000 tnctrÓM