DSCN6169 (Kopiowanie)

Erytrocyty (krwinki czerwone) człowieka, podobnie jak wszystkich innych ssaków, pozbawione są jąder i mają kształt dwuwklęsłych dysków. Kształt taki w znacznym stopniu zwiększa stosunek poi,¹ powierzchni do objętości i maksymalizuje wymianę tlenu. Mogą się jednak pojawiać w krążeniu kiwinkj

0    różnych kształtach i stan taki znany jest jako póikilocytoza. Krwinki okrągłe (tzw. sferocyty), występujące np. w sferocytozie dziedzicznej, są nadmiernie podatne na uszkodzenia i na zmiany ciśnienia osmotycznego, co może prowadzić do ich hemołizy (rozpadu z uwolnieniem hemoglobiny do osocza). Nieprawidłowe krwinki czerwone mogą mieć też kształt owalny (owalocyty), groszkowaty bądź inny.

We krwi u człowieka erytrocytów jest najwięcej (4-5 mln/mm^, u kobiet i 4,5-5,5 mln/mm⁵ u mężczyzn; u dzieci nieco więcej) i nadają one czerwoną barwę tej tkance. Niedobór krwinek czerwonych (lub niedobór hemoglobiny w krwinkach) określany jest mianem niedokrwistości (anemii). Niedokrwistość powoduje u chorego osłabienie, bladość i często trudności oddychania. Na liczbę erytrocytów we krwi wpływa wiele czynników, zaś najważniejszym z nich jest hormon erytropoetyna (u dorosłych wydzielana przez nerki, zaś w życiu płodowym przez wątrobę). Erytropoetyna reguluje wytwarzanie krwinek czerwonych, dostosowując je do zapotrzebowania na tlen. W warunkach prawidłowych erytrocyt ludzki (tzw. normocyt) ma średnicę od 6 do 9 mikrometrów (przeważnie 7,5 pm). Nieprawidłowości w wielkości krwinek czerwonych noszą nazwę anizocytozy. Erytrocyty mniejsze od 6 pm średnicy nkrpślamy mianem mikrocytów. o średnicy od 9 do 12 um mianem maktocytów. natomiast powyżej 12 pm to samegalocyfy. Grubość normocyta na obwodzie wynosi ok. 2,5 pm, zaś w centrom jest mniejsza (ok 1,8 pm). Powstawanie erytrocytów w szpiku ilustruje w skrócie rycina 4-28. Prekursorami dla erytrocytów (a właściwie dla wszystkich krwinek powstających w szpiku) sapluripotencialne komórki macierzyste Z nich powstają tzw. unipotencjalnc komórki macierzyste erytrocytów (mogące różnicować się tylko w późniejsze erytrocyty). Poprzez kolejne podziały powstają: proerytroblast, erytroblast zasadochłonnr, erytroblast polichromatofilny (wielobarwny), erytroblast ortochromatyczny (kwasochlonny)

1    retikulocyt (w którym sąjcszcze pozostałości siateczki śródplazmatycznej szorstkiej). Retikulocyty mogą w warunkach prawidłowych występować we krwi w ilości 0,5% -1,5% wszystkich erytrocytów. Ich ilość wzrasta po dużych krwawieniach (w wyniku zapotrzebowania na krwinki czerwone uwalniane są do krwi wcześniejsze formy rozwojowe). Erytrocyty powstają w szpiku w małych wyspach erytroblastycznych, w których występują makrofagi o specyficznych właściwościach. Wypustki makrofagów obejmują dzielące się komórki erytroidalnc. W wyniku podziałów komórki te zmniejszają się, wytwarzają hemoglobinę (co powoduje zmianę barwliwości cytoplazmy od silnie zasadochlonnęj do kwasochłonnej), tracą stopniowo organelle oraz następuje kondensacja jądra i usuniecie go poza komórkę (na etapie crytroblastu kwasochlonnego). Po osiągnięciu dojrzałości erytrocyty przechodzą poprzez cytoplazmę komórki śródbłonka do krążenia (jest to przenikanie przez tzw. barierę szpik-krew). Powstawanie erytrocytów regulowane jest m. in. przez układ nerwowy i hormonalny.

W warunkach prawidłowych krwinka czerwona żyje w krwiobiegu człowieka około 120 dni. W wyniku zmniejszenia sprawności pomp jonowych, erytrocyty stają się coraz mniej sprężyste i w końcu nie są w stanie przecisnąć się układ mikrokrążenia w śledzionie, wątrobie lub w szpiku i są niszczone w drodze fagocytozy.

Krwinki białe (leukocyty) możemy podzielić na posiadające ziarenka w cytoplazmie (granulocyty) i na nie posiadające takich ziarenek (agranulocyty). W rzeczywistości dziś - w epoce mikroskopów elektronowych - wiemy, że ziarenka występują w cytoplazmie wszystkich krwinek, ale ten stary podział - zc względów praktycznych 1 nadal jest stosowany. Prawidłowo w organizmie ludzkim powinniśmy stwierdzić obecność5-I0 tysięcy leukocytów w 1 mm¹ (czyli 5,0-10,0 x 10* tych krwinek w litrze krwi J; u noworodków ich liczba dochodzi do 18000 w 1 mm³. Niedobór leukocytów to leukopenia. natomiast nadmiar często określa się mianem podwyższonej leukocytozy. Granulocyty dzielimy w zależności od występujących w nich ziarenek na: obojęinochłonnc. k wasochłonne i zasadochłonne. Wszystkie granulocyty wykazują - choć w różnym stopniu wyrażone zdolności dodlapedezy (przenikania przez ściany naczyń),chemotaksjl (poruszania się w kierunku źródła niektórych substancji chemicznych) i fagocytozy.